A ja rosnę i rosnę

Świeżo upieczeni rodzice już od pierwszych dni po narodzinach zastanawiają się, kiedy ich maluch zacznie unosić główkę, kiedy obdarzy ich pierwszym uśmiechem lub zacznie siadać. Każdy dzień życia dziecka przynosi coś nowego, dlatego warto wiedzieć kiedy i jaką nową umiejętnością może nas zaskoczyć maluszek.

Pierwsze tygodnie życia noworodka upływają głównie na spaniu i jedzeniu. Sen jest niezbędny, ponieważ podczas snu organizm wydziela hormon wzrostu. Większość noworodków przesypia 20-23 godzin na dobę, a do końca pierwszego miesiąca od 17-20 godzin.

Z wyjątkiem wzroku, wszystkie zmysły dziecka są już dobrze rozwinięte. Rozpoznaje smaki: słony, słodki, gorzki i kwaśny. Około 3 tygodnia maluch, leżąc na brzuszku, delikatnie unosi główkę oraz śledzi przedmioty poruszające się w polu jego widzenia w odległości ok. 25-30 cm. Pod koniec 1 miesiąca wydaje krótkie, gardłowe dźwięki. W 2 miesiącu dziecko staje się bardziej ruchliwe. Ułożone na brzuszku unosi główkę na wysokość 5 cm i utrzymuje ją przez dłuższą chwilę.

W tym czasie dziecko samodzielne przewraca się z boku na plecy i zaczyna otwierać piąstki, ale nie potrafi jeszcze nic utrzymać. Z radości wydaje dźwięki, reaguje na ludzki głos i zaczyna świadomie się uśmiechać. W 3 miesiącu maluch położony na brzuszku trzyma podkurczone nóżki w pozycji na tzw. żabkę i przez dłuższy czas utrzymuje podniesioną główkę. Zaczyna świadomie sięgać do zawieszonych nad łóżeczkiem zabawek. Odkrywa, że rączki można włożyć do buzi. Wydaje różne dźwięki jak np.: popiskiwanie, postękiwanie, westchnienie przy ziewaniu lub kichaniu.

Już w 3 miesiącu życia maluch na widok uśmiechniętej twarzy odpowiada pełnym uśmiechem.

Ćwiczenia unoszenia główki i klatki piersiowej pomagają w raczkowaniu.

Maluch ułożony na brzuszku swobodnie podtrzymuje główkę. Coraz bardziej interesuje się zabawkami, chwyta je i nimi manipuluje. Bawi się swoimi rączkami, wkłada do ust wszystkie trzymane przedmioty. Radośnie gaworzy, a nawet wybucha śmiechem. Odwraca główkę w kierunku osoby, która go woła. Potrafi wyrazić emocje np. strach, radość, powagę, a także gniew, gdy jest np. ubierane. W 5 miesiącu maluch potrafi stabilnie trzymać główkę. Leżąc na pleckach przewraca się na brzuch. Wydaje radosne okrzyki, głośno gaworzy i piszczy. Jego „mowa” wzbogaca się o spółgłoski i samogłoski. Pojawiają się pierwsze sylaby. Na przełomie 5 i 6 miesiąca maluch potrafi już nie tylko siedzieć, kiedy go posadzimy, ale próbuje sam siadać, podciągając się na rękach mamy lub trzymając się łóżeczka. Potrafi włożyć stopę do ust, nie zdając sobie sprawy, że to część jego ciała. Odróżnia osoby, a gaworzenie czasem układa się w melodię.

W 9 miesiącu dziecko potrafi już samodzielnie siadać oraz zabezpieczyć się przed upadkiem, podpierając się rączkami od tyłu.

Położone na brzuszku dziecko zaczyna pełzać do tyłu, potrafi też w tej pozycji unieść jedną rączkę, podpierając się jednocześnie drugą. Kręci się wokół własnej osi i przemieszcza się w upatrzonym kierunku. Potrafi też siedzieć samo z wyprostowanymi pleckami. Drobne przedmioty chwyta całą dłonią. Ogromną frajdę sprawia mu postukiwanie zabawką np. o stół lub chwytanie kubeczka za ucho. Swobodnie gaworzy, potrafi powtórzyć te same sylaby: „ma-ma”, „ba-ba”. Wyraźnie reaguje na swoje imię. 7 miesiąc to okres wyrzynania się zębów, zwykle poprzedzony ślinieniem się dziecka trwającym wiele tygodni. Ząbkowaniu towarzyszy swędzenie dziąseł, dlatego maluch chętnie gryzie twarde przedmioty i gryzaczki. W 8 miesiącu dziecko w pozycji „na czworakach” powoli przesuwa się do przodu raczkując. Lubi bawić się w „a kuku”. Potrafi wyrazić swoje emocje poprzez intonację głosu i mimikę twarzy. Reaguje lękiem na obce osoby. Posiada umiejętność kojarzenia słów z gestem lub sytuacją, np. może się już nauczyć robienia „pa pa” lub „dać cześć”. Z pozycji siedzącej przechodzi do raczkowania, choć jego ruchy nie są jeszcze skoordynowane. Podtrzymane pod pachami przebiera nóżkami, jakby chodziło. Potrafi samo wstać w łóżeczku podtrzymując się za szczebelki. Zaczyna wymawiać słowa: „mama”, „tata”, „baba”, choć robi to jeszcze bez zrozumienia.

W 10 miesiącu niemowlę swobodnie przemieszcza się najczęściej przez raczkowanie lub w pozycji siedzącej.

Dziesięciomiesięczne niemowlę potrafi samodzielnie siedzieć i stać z trzymaniem, a także sprawnie raczkować. Stojąc obciąża na zmianę raz jedną, raz drugą nóżkę, stawia pierwsze kroki, trzymając się za brzeg kanapy, próbuje też wspinać się po meblach. Powtarza wypowiedziane przez nas sylaby oraz dźwięki jak np. cmokanie czy chrząkanie. Z dużą łatwością przechodzi od siedzenia do stania i raczkowania. Trzymane za obie rączki idzie pewnie do przodu. Trzymając się czegoś, schyla się po przedmiot, który je interesuje. Samodzielnie je kawałek jabłka, biszkopta, potrafi też popić z trzymanego przez mamę kubka. Kojarzy znaczenie niektórych słów. Wskazuje osoby lub rzeczy podane przez opiekuna. Potrafi też skojarzyć dźwięki np. na szczekanie psa powie „hau hau”, a widząc jadący samochód „brum brum”. W 12 miesiącu życia dziecko potrafi samodzielnie się poruszać, samo wkłada do buzi podane kęsy pożywienia, próbuje posługiwać się łyżką, samodzielnie pije z kubeczka i wymawia ze zrozumieniem pojedyncze dwusylabowe wyrazy, a także zna znaczenie coraz większej ilości słów wypowiadanych przez rodziców.

Odpowiedzialność za wszechstronny rozwój noworodka spoczywa na rodzicach. Należy uświadomić sobie, że nie tylko my uczymy dziecko, ale dziecko także uczy nas. Prawidłowym drogowskazem w rozwoju malucha nie są krzyki i zakazy, ale miłość i zrozumienie.