Odporność Twojego dziecka kształtuje się przez cały rok. Dowiedz się, jakie składniki odżywcze są kluczowe dla tego procesu
Chociaż to w okresie jesienno-zimowym poświęca się najwięcej uwagi odporności i sposobom na jej wspieranie, rodzice najmłodszych dzieci powinni pamiętać, że układ opornościowy ich pociech rozwija się przez cały okres 1000 pierwszych dni życia, a nawet dłużej, niezależnie od pory roku. Czas wczesnego dzieciństwa jest kluczowy dla wykształcenia odporności – wewnętrznej tarczy, która przez całe życie będzie chroniła organizm przed drobnoustrojami, w tym chorobotwórczymi. Rodzice powinni wspierać ten proces, przede wszystkim poprzez dopasowany do potrzeb niemowlęcia sposób żywienia. Które witaminy i składniki mineralne są ważne dla rozwoju układu odpornościowego? Podpowiadamy!
Odporność rozwija się stopniowo
Chociaż układ odpornościowy zaczyna kształtować się już w życiu płodowym, po narodzinach nie jest w pełni dojrzały, dlatego pierwsze miesiące poza brzuchem mamy to dla niego ogromne wyzwanie. Tarcza ochronna niemowlęcia dopiero uczy się rozpoznawać i reagować na wszechobecne bakterie czy wirusy. Mimo że noworodek posiada własne przeciwciała IgM oraz otrzymane od mamy przez łożysko immunoglobuliny IgG, jego organizm nie umie jeszcze walczyć z drobnoustrojami z zewnątrz, ponieważ wcześniej nie miał z nimi kontaktu. Proces kształtowania się odporności jest bardzo skomplikowany – trwa przez cały okres 1000 pierwszych dni życia, a nawet dłużej, aby pełną dojrzałość osiągnąć ok. 12. roku życia dziecka. W tym czasie rodzice powinni wspierać rozwój układu odpornościowego dziecka – chodzić z nim na spacery bez względu na pogodę, aby hartować młody organizm, pilnować szczepień ochronnych, dbać o niezakłócony sen maluszka, a – co szczególnie istotne – dbać o sposób żywienia dopasowany do szczególnych potrzeb niemowlęcia.
To ciekawe!
Wiele procesów związanych z rozwojem układu immunologicznego przebiega w przewodzie pokarmowym, z którym jest związanych aż ok. 70-80% wszystkich komórek odpornościowych[1]. Prawidłowo skomponowana dieta, która dostarczy dziecku ważne witaminy i składniki mineralne, ma kluczowe znaczenie dla dojrzewania i prawidłowego funkcjonowania odporności.
Mleko mamy najlepsze dla odporności
Kobiecy pokarm to skarbnica składników odżywczych ważnych dla harmonijnego rozwoju organizmu niemowlęcia, w tym jego układu odpornościowego. Skład mleka mamy zmienia się w zależności od pory roku, dnia, a nawet fazy karmienia, aby zawsze odpowiadać na aktualne potrzeby dziecka. Właśnie dlatego eksperci ze Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zalecają, aby w 6 pierwszych miesiącach życia niemowlę było karmione wyłącznie piersią[2]. Matczyny pokarm powinien pozostać ważnym elementem diety dziecka (przy jednoczesnym wprowadzaniu pokarmów uzupełniających) nawet do ok. 2. roku życia lub dłużej – tak długo, jak będzie chciała tego i mama, i maluch. Kobiecy pokarm posiada właściwości antybakteryjne, zawiera przeciwciała, które chronią niemowlę przed chorobotwórczymi drobnoustrojami, a także oligosacharydy prebiotyczne, które stymulują aktywność dobrych bakterii w przewodzie pokarmowym dziecka. Ale to nie wszystko. Mleko mamy to również witaminy i składniki mineralne mające wpływ na rozwój i prawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego, takie jak:
- witamina A, która zapewnia prawidłowe działanie układu immunologicznego i jest niezbędna w dojrzewaniu i różnicowaniu się komórek układu odpornościowego,
- witamina E, która odpowiada za regulację aktywności komórek układu odpornościowego i wykazuje silne działanie przeciwutleniające poprzez niszczenie wolnych rodników,
- witamina D, która bezpośrednio oddziałuje na komórki układu immunologicznego – monocyty i makrofagi – pobudzając reakcje odpornościowe organizmu (przy czym kobiecy pokarm zawiera niewielkie ilości witamy D, dlatego w porozumieniu z lekarzem pediatrą warto dodatkowo ją suplementować u dziecka),
- witamina C, która wpływa na funkcjonowanie układu odpornościowego, a w dużym stężeniu występuje w leukocytach, gdzie jest szybko zużywana w czasie infekcji,
- cynk o złożonym działaniu na układ odpornościowy – m.in. nasila odpowiedź immunologiczną, a niedobór cynku negatywnie wpływa na funkcjonowanie komórek odpornościowych,
- żelazo o złożonym działaniu na odporność – wpływa m.in. na dojrzewanie, aktywację, różnicowanie i funkcjonowanie limfocytów, czyli komórek odpornościowych będących podstawą odpowiedzi immunologicznej.
Wsparcie dla odporności, gdy karmienie piersią nie jest możliwe
Chociaż karmienie piersią to proces, którego zarówno mama, jak i niemowlę muszą się nauczyć, czasem mogą pojawić się trudności. Wiele z nich można pokonać z pomocą położnej lub doradcy laktacyjnego. Zdarza się jednak, że kontynuowanie karmienia piersią w drugim półroczu życia dziecka nie jest możliwe lub mama rozważa zmianę sposobu żywienia dziecka. Wtedy najlepiej skonsultować się z lekarzem pediatrą, aby pomógł wybrać dopasowane do potrzeb dziecka mleko następne, które tak jak kobiecy pokarm będzie zawierało składniki ważne dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. Przykładem jest Bebilon 2 Advance PRONUTRA – mleko następne, które posiada kompletną kompozycję składników[3], w tym także te naturalnie występujące w mleku matki. Produkt zawiera m.in. immuno-kompozycję, czyli witaminy A, C i D oraz cynk ważne dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego. To mleko następne rekomendowane jako numer 1 przez pediatrów w Polsce[4].
Poznaj więcej sposobów, jak wspierać odporność Twojego dziecka
O wpływie prawidłowego żywienia na układ odpornościowy niemowlęcia, a także o tym, jak dbać o odporność dziecka przez cały rok przeczytasz na www.BebiProgram.pl. Tam czekają na Ciebie również eksperci, którzy odpowiedzą na Twoje pytania w tym zakresie.
Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz jest rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.
[1] Helander HF & Fändriks L (2014) Scand J Gastroenterol 49:681-9.
[2] World Health Organization, Infant and young child feeding, 2009.
[3] Kompletna kompozycja Bebilon 2 zgodna z przepisami prawa zawiera m.in. witaminy A, C, D i cynk dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, DHA i ALA dla rozwoju mózgu oraz żelazo i jod dla rozwoju poznawczego. Laktoza, DHA, witaminy, żelazo, wapń oraz nukleotydy naturalnie występują w mleku matki.
[4] Wśród mlek następnych, na podstawie badania przeprowadzonego przez Minds & Roses Sp. z o.o. w marcu 2023 r.