Motoryka mała – jak ją rozwijać?
Motoryka mała, zwana inaczej zdolnościami manualnymi, to termin, którym określamy wszelkie ruchy wykonywane przy pomocy palców i dłoni. To właśnie dzięki niej potrafimy chwytać przedmioty, zapinać guziki, wiązać buty, a także pisać i rysować. Prawidłowy rozwój motoryki ma bardzo duży wpływ na ogólny poziom funkcjonowania każdego dziecka, bardzo ściśle wiążąc się z koncentracją uwagi, koordynacją wzrokowo- ruchową czy orientacją przestrzenną.
Sfera ta, mimo iż tak ważna, w momencie urodzenia znajduje się jednak na bardzo niskim poziomie rozwoju, nad jej doskonaleniem musi więc pracować każdy niemowlak i każde małe dziecko. Dzieje się to zarówno podczas naturalnego, swobodnego ruchu, jak i w czasie działań sterowanych zewnętrznie, o czym warto pamiętać planując wspólną zabawę z naszymi dziećmi.
Rozwój motoryczny przebiega najpierw zawsze od motoryki dużej do małej, od ruchów uogólnionych, do tych bardziej precyzyjnych. Z tego właśnie powodu ważnym jest, by w pierwszej kolejności dbać o ogólny rozwój ruchowy, by następnie przejść do ćwiczenia ruchów bardziej wymagających. Trudno bowiem od dziecka, które wykazuje trudności z utrzymaniem równowagi czy łapaniem piłki wymagać, by ładnie rysowało czy też układało wieżę z klocków. Ponieważ ćwiczenia motoryczne nie zawsze bywają łatwe, warto uatrakcyjnić proces zdobywania przez maluchy kolejnych umiejętności wprowadzając w codzienną aktywność takie zabawy i pomoce, dzięki którym nauka zamieni się w doskonałą zabawę.
Jakie z dostępnych zabawek okażą się najbardziej pomocne w tej kwestii? U dzieci warto w trakcie zabawy wprowadzać tablice manipulacyjne. Są to pomoce, które nie tylko pozwalają maluchom ćwiczyć motorykę, ale są też przez nie po prostu uwielbiane. Na niewielkiej przestrzeni zgromadzono tutaj naprawdę wiele przedmiotów, którymi można poruszać ćwicząc jednocześnie własną sprawczość i obserwując ciąg działań przyczynowo- skutkowych. Powodem, dla którego tablice wzbudzają u dziecka żywe zainteresowanie jest fakt, że przedmioty w nich użyte często są już znane malcowi z codziennego życia. Kolejną z zalet tablicy jest jej bezpieczeństwo – dziecko może zaspokoić swoją ciekawość w komfortowych warunkach, a przełączniki, suwaki czy rzepy znajdują się w zasięgu małych rączek, bez konieczności wspinania się na krzesła czy psucia odzieży. Prawdziwe dwa w jednym- czyli rozwojowa zabawa dla dziecka przy jednoczesnym spokoju i komforcie rodzica. Wartością dodaną jest także z całą pewnością ekologiczne i ekonomiczne podejście, przyświecające twórcom tego typu zabawek. Dzięki zastosowaniu naturalnych materiałów dobrej jakości tablica praktycznie nie ma szansy się zepsuć, dzięki czemu świetnie posłuży kolejnym dzieciom, kiedy nasz maluch straci już nią zainteresowanie.
Dla dzieciaków, które szczególnie mocno polubią się z tablicą dobrym wyborem może okazać się kostka manipulacyjna, czyli mniejsza, mobilna wersja pełnowymiarowej zabawki. Ze względu na swoje gabaryty świetnie sprawdzi się, aby zająć dziecko w podróży, w poczekalni u lekarza czy w trakcie załatwiania spraw urzędowych. Mimo niewielkich rozmiarów nie traci nic z zalet, jakie posiada tablica, a właściwy dobór ulubionych przez dziecko elementów sprawia, że ona także gwarantuje świetną zabawę przez długie minuty.
Kolejną zabawką, w którą warto zaopatrzyć się w celu wspomagania rozwoju manualnego są sortery, w wielu formach. Niezwykle ciekawym przykładem jest tutaj sorter sensoryczny, który prócz manipulacji pozwala dziecku na doskonalenie zmysłu propriocepcji, czyli czucia głębokiego. Figury, które trzeba dopasować w odpowiednie miejsce pokryte są różnoraką strukturą, dzięki czemu z różną siłą mogą one oddziaływać na zmysł odczuwania. W tym kontekście mogą być one wykorzystywane już w trakcie zabawy z najmłodszymi dziećmi, które wprawdzie nie będą w stanie znaleźć odpowiedniego miejsca dla figury, znajdą jednak dużą przyjemność w obcowaniu z różnoraką fakturą. Na późniejszym etapie, prócz ćwiczenia motoryki małej, sortery te wykorzystać można także do nauki podstawowych figur geometrycznych. Podobną rolę, tym razem pomocy w trakcie nauki kolorów, odgrywają sortery kolorystyczne. Konieczność dopasowania pionka do pola w odpowiedniej barwie sprawia jednak, że poddawana ćwiczeniom jest tu również sprawność manualna. Podobnie jak koordynacja wzrokowo- ruchowa, jest to więc zabawa mająca pozytywny wpływ na wiele sfer rozwoju. Co więcej, pomoce te wykorzystać można także na wiele innych sposobów, między innymi do nauki wskazywania czy układania sekwencji, dzięki czemu po raz kolejny są to zabawki, które naszym dzieciom nie znudzą się przez bardzo długi czas.
Ćwicząc sprawność manualną warto pamiętać, że niebagatelną rolę w jej usprawnianiu mają także czynności dnia codziennego wykonywane przez dziecko samodzielnie, takie jak ubieranie się czy jedzenie. Dlatego też warto na tę samodzielność pozwalać, mimo iż niejednokrotnie z pomocą dorosłego dana czynność byłaby wykonana szybciej i dokładniej. Poziom samodzielności to jednak także wysoka samoocena, wszystkie sfery rozwoju dziecka jak widać łączą się ze sobą i wzajemnie się przenikają.