Gdy jeszcze nic nie widać… o czym pamiętać w pierwszym trymestrze ciąży?
Dwie kreski na teście ciążowym to wielka radość, z drugiej jednak strony niejednokrotnie równie wielki niepokój. Zwłaszcza, jeśli mamą masz zostać po raz pierwszy. Co dzieje się w tym czasie z twoim ciałem, czego się spodziewać i jak dbać o siebie oraz rozwój „maluszka” w początkowym okresie ciąży?
Przed Tobą dziewięć niezwykłych miesięcy. Trzy pierwsze miesiące bywają pełne niespodzianek, jest to bowiem czas, w którym ciąża nie jest jeszcze widoczna, ale organizm już bardzo ciężko pracuje w związku z jej rozwojem. Czeka go bowiem rewolucja – musi przygotować odpowiednie warunki dla rozwoju maluszka.
Co się dzieje z ciałem przyszłej mamy?
Zapłodnienie to moment, w którym rozpoczynają się zmiany w gospodarce hormonalnej organizmu. Nasila się wydzielanie funkcjonujących hormonów i rozpoczyna produkcja nowych, występujących w okresie ciąży1. Ich zadaniem jest przygotowanie ciała kobiety do tego, by zagnieżdżający się w macicy zarodek mógł prawidłowo się rozwijać i przez cały okres ciąży „mieszkać” w stabilnych i bezpiecznych warunkach otrzymując składniki odżywcze, aż wreszcie, by przygotować mamę i dziecko do porodu.
Jak działają hormony w tym okresie?
Upraszczając skomplikowany biologicznie mechanizm ich działania, możemy stwierdzić, że głównym zadaniem estrogenów w tym czasie jest przygotowanie śluzówki macicy na przyjęcie zarodka, z kolei progesteron odpowiada za zagnieżdżenie się jaja w macicy. Jego zadaniem jest również zapobieganie zbyt silnym i przedwczesnym skurczom. W późniejszym etapie ciąży, większą rolę odgrywa oksytocyna, odpowiedzialna za skurcze macicy podczas porodu oraz wytwarzaną przez przysadkę mózgową prolaktynę, niezbędną do produkcji pokarmu w gruczołach piersiowych, nazywana także hormonem mlecznym2.
Hormony odpowiadają jednak nie tylko za fizyczne zmiany w ciele. Wahania nastrojów i chwilowa utrata stabilności emocjonalnej to również ich „sprawka” …
Jak troszczyć się o siebie i malucha (nie tylko) w pierwszym trymestrze ciąży?
Od pierwszych chwil warto pamiętać o kilku zasadach.
-
Nie bój się pytać.
To naturalne, że jest w tobie wiele obaw. Na pierwszą wizytę lekarską najlepiej umówić się pomiędzy 8. a 12. tygodniem ciąży. Podczas niej dowiesz się, jakie badania należy wykonać
i poznasz prawdopodobny termin porodu. Lekarz oceni zdrowie i stan ciąży i odpowie na wszystkie Twoje pytania. Warto je zanotować, by w czasie wizyty nic ci nie umknęło.
-
Dbaj o siebie.
Teraz to jeszcze ważniejsze niż wcześniej. Staraj się wysypiać i zrezygnuj z niezdrowych nawyków oraz używek. Jeśli do tej pory byłaś aktywna, nie rezygnuj z ruchu! Pewne ćwiczenia mogą być niewskazane w czasie ciąży jednak, jeśli lekarz nie odnotuje przeciwwskazań, spaceruj, pływaj, zapisz się na jogę lub specjalne zajęcia dla przyszłych mam. Ruch
i odpowiednie ćwiczenia spowodują, że Twoje ciało będzie lepiej przygotowane do porodu.
-
Pij wodę!
Zgodnie z Rekomendacją Instytutu Żywności i Żywienia, zapotrzebowanie na płyny u przyszłej mamy wynosi ok. 2,3l płynów dziennie, a u kobiet karmiących wzrośnie nawet o kolejne 400 ml. Należy jednak pamiętać, że mowa tu również o płynach zawartych w posiłkach stałych, zupach czy kompotach, jednak 80% powinno być dostarczane pod postacią wody3.
-
Zatroszcz się o skórę.
Choć nawodnienie to podstawa, nie można zapominać o odpowiedniej pielęgnacji ciała. Dobrze nawilżona i natłuszczona skóra jest odporniejsza i bardziej elastyczna. W czasie ciąży sylwetka dość szybko się zmienia, co sprawia, że mogą na skórze pojawić się rozstępy– przy właściwej pielęgnacji skóry istnieje szansa, że zminimalizujemy ryzyko ich pojawienia. Oprócz ud i brzucha pamiętaj także o piersiach. W czasie trwania ciąży biust może powiększyć się nawet o kilka rozmiarów, dlatego warto zadbać o dobór właściwego biustonosza i postawić na model, który „rośnie” wraz z nimi.
-
Jedz dla dwojga, a nie za dwoje!
A oprócz tego zwróć szczególną uwagę na to, co masz na talerzu. W I trymestrze ciąży zapotrzebowanie na kalorie wcale nie wzrasta, natomiast na witaminy i mikroelementy rośnie nawet o 50-80 procent! Ich podstawowe źródło powinna stanowić dobrze zbilansowana dieta4.
Wiele mam zastanawia się nad włączeniem do ciążowego menu różnych suplementów diety. Rutynowe stosowanie preparatów wielowitaminowych u wszystkich ciężarnych nie jest zalecane, jeśli nie ma do tego określonych wskazań medycznych5. Nie dotyczy to jednak kwasu foliowego, niezwykle ważnego składnika gospodarki witaminowej organizmu, którego odpowiednią ilość trudno jest zapewnić, jeśli jedynym jego źródłem jest dieta.
Kwas foliowy – dlaczego jest tak ważny?
Kwas foliowy to jedna z witamin z grupy B. Ważna zwłaszcza dla zdrowia nienarodzonego dziecka oraz dla prawidłowego przebiegu ciąży. Badania wykazały, że kwas foliowy pomaga we właściwym rozwoju kręgosłupa i znacznie obniża możliwość urodzenia dziecka z wadą cewy nerwowej6. Przyjmowanie kwasu foliowego w ciąży chroni też przed odklejeniem łożyska, przedwczesnym porodem i małą masą urodzeniową dziecka, a przyszłą mamę przed niedokrwistością7.
FOLIK (Acidum folicum) Skład: 1 tabletka zawiera 0,4 mg kwasu foliowego. Postać farmaceutyczna: Tabletki. Tabletki barwy jasnożółtej, okrągłe, obustronnie płaskie. Wskazania: Zapobieganie niedoborom kwasu foliowego u kobiet przed poczęciem i we wczesnym okresie ciąży, w celu zmniejszenia ryzyka powstawania wad cewy nerwowej u potomstwa. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną, lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Podmiot odpowiedzialny: Gedeon Richter Polska Spółka z o.o. ul. ks. J. Poniatowskiego 5, 05-825 Grodzisk Mazowiecki. 24-godzinny System Informacji Medycznej oraz zgłaszanie działań niepożądanych: +48-22-755-96-48 Adres e-mail: lekalert@grodzisk.rgnet.org Data aktualizacji: 23_05_2018.
1 https://www.poradnikzdrowie.pl/ciaza-i-dziecko/przebieg-ciazy/hormony-w-ciazy-prawdziwa-burza-aa-1eWL-4e2Z-2eU2.html
4 Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące suplementacji u kobiet ciężarnych, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2020, tom 5, nr 4, strony 170–181, ISSN 2451–0122
5 Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników dotyczące suplementacji u kobiet ciężarnych, Ginekologia i Perinatologia Praktyczna 2020, tom 5, nr 4, strony 170–181, ISSN 2451–0122