Słodkie zachcianki

Mały cukierek, tabliczka czekolady, słodki lizaczek czy pyszne lody… Niemały dylemat stoi przed łasuchami słodkości. Ale kto z nas nie kocha słodyczy? Nie można się więc dziwić dzieciom, które mogłyby zamienić pożywny i zdrowy posiłek na pyszne ciasteczka. I choć rodzice wiedzą, że słodycze są niezdrowe, to odrobina słodkości nie zaszkodzi, przyniesie za to wiele radości. Jednak dawkuj je z głową i umiarem!

Słodycze są przekąską, po którą sięgają dzieci a także rodzice, nagradzając tym samym swoje pociechy. Czy słodycze powinny być całkowicie wyeliminowane? Nie. Starszym dzieciom od czasu do czasu można pozwolić na coś słodkiego, ale należy pamiętać, by nie stało się to nawykiem. Młodszym podopiecznym, ze względu na wiek, w którym kształtują się nawyki żywieniowe, należy jak najpóźniej wprowadzać do diety słodki smak.

„Puste kalorie”
Głównym składnikiem słodyczy jest cukier. Sformułowanie „puste kalorie” oznacza, że produkty te nie zawierają żadnych wartości odżywczych. Są za to bogatym źródłem kalorii (np. chałwa zawiera aż 525 kcal na 100 g!). Ponadto słodycze zawierają kwasy tłuszczowe nasycone (powstające podczas uwodornienia tłuszczów roślinnych). W zależności od składu dostarczają również niewielkich ilości białka, składników mineralnych a także tłuszczu. Głównym źródłem tłuszczu są przede wszystkim ciastka oraz czekolada. Do grupy słodyczy zalicza się również miód pszczeli. Źródłem cukru są również napoje gazowane, a także kupowane soki owocowe, o czym nie zawsze pamiętają rodzice.

Słodycze – jak podawać?
Słodycze najlepiej podawać po posiłku. Należy kontrolować ich spożycie, najlepiej wydzielając konkretną porcję. Pamiętaj, aby słodycze nigdy nie zastępowały posiłku. Jedzenie słodyczy nie powinno też stanowić nagrody, gdyż przyczynia się do wyrabiania nawyku jedzenia mimo braku uczucia głodu. Dzieciom powyżej 12 miesiąca możesz od czasu do czasu podać też ciasta biszkoptowe oraz ciasta drożdżowe z owocami.

Alternatywa?
Najlepszą alternatywą dla dzieci są desery owocowe, przeciery owocowe, kisielki domowej roboty oraz warzywa. Dla starszych dzieci polecane są również orzechy i migdały. Ważny jest też sposób podania. Jeśli chcesz zachęcić dziecko do zjedzenia zdrowej przekąski zamiast kolejnego batonika zadbaj o to, aby produkty te były podane w sposób ciekawy. Możesz np. ułożyć buźkę z winogron, cząstek jabłka i banana. Jeśli na talerzu będzie kolorowo, dziecko z większym entuzjazmem podejdzie do proponowanego przez ciebie posiłku.

Konsekwencje zdrowotne
Spożywanie przez dzieci słodyczy niesie za sobą wiele konsekwencji. Poczynając od ryzyka rozwoju próchnicy zębów, czego zasługą są cukry proste zawarte w słodyczach. Ponadto nadmierne spożycie cukrów prostych może w konsekwencji prowadzić do otyłości. Słodycze spożywane między posiłkami zmniejszają apetyt, przyczyniając się tym samym do powstawania niedoborów składników odżywczych u młodych osób. Dzieci, które jadają regularnie słodycze, odczuwają mniejszy apetyt na normalne posiłki, częściej sięgają po batonik zamiast po kanapkę. W konsekwencji zmniejszone jest spożycie dobrych węglowodanów, tj. węglowodanów złożonych, które możemy znaleźć w pełnoziarnistym pieczywie, kaszach, makaronach, ryżu. Źródłem cukrów prostych w diecie nie powinny być słodycze a warzywa i owoce. Słodycze należą do grupy produktów żywnościowych „cukier i słodycze”. Zalicza się do nich wyroby cukiernicze, ciastkarskie oraz czekoladowe, a także dżemy i marmolady ect. Produkty te zawierają od 40 do 90% cukru.

Warto wiedzieć
Najzdrowszymi przekąskami są świeże soki i owoce. Jeśli gotujesz kompot, zamiast wody z cukrem użyj soku z jabłek bądź wywaru z rodzynek. Do słodzenia nadaje się też syrop ryżowy bądź słód jęczmienny. Ciastka i inne słodycze zamień na własnoręcznie zrobiony kisiel, budyń, koktajl czy owsiane ciasteczka, które przyniosą wiele radości, tym bardziej jeśli maluch będzie sam mógł uczestniczyć w ich przygotowaniach.

Ile cukru dziennie jest dozwolone?
Tabele żywieniowe zalecają nie więcej niż 20 g sacharozy dziennie, co odpowiada dwóm czubatym łyżeczkom cukru bądź np.: czterem kawałeczkom czekolady, pięciu landrynkom czy dużemu kęsowi batonika.
Do gotowania słodkich warzyw, takich jak dynia, marchewka, kukurydza, nie trzeba w ogóle dodawać cukru. One z natury są słodkawe.

Uwaga!
Jedzenie słodyczy jest nawykowe! Jeśli przyzwyczaisz dziecko do słodkości, to na pewno jako dorosły człowiek będzie po nie często sięgało. Dzieci naśladują również rodziców, więc jeśli jadasz często słodycze czy pijesz codziennie gazowane napoje, twoje dziecko będzie robić to samo!

Jedzenie słodyczy nie powinno też stanowić nagrody, gdyż przyczynia się do wyrabiania nawyku jedzenia mimo braku uczucia głodu.
***
Tekst: Ewa Lipka-Kozanka, dietetyk kliniczny. Instytut Zdrowego Żywienia i Dietetyki Klinicznej SANVITA. www.instytutsanvita.pl