Dolegliwości małego brzuszka

Pojawieniu się na świecie dziecka towarzyszy nie tylko ogromna radość ale i wiele obaw o zdrowie najmłodszego członka rodziny. W pierwszych miesiącach szczególnie niepokojące i nieprzyjemne mogą okazać się dolegliwości związane z układem pokarmowym maluszka. Warto poznać podstawowe objawy i sposoby ich łagodzenia, by móc odpowiednio reagować na pojawiające się problemy.

KOLKA NIEMOWLĘCA
To zespół objawów wynikający często z dolegliwości przewodu pokarmowego. Najczęściej dotyczy niemowląt do 4 miesiąca życia. Typowym objawem kolki jest niepokój i płacz najczęściej w godzinach popołudniowych i nocnych, któremu towarzyszy napinanie brzuszka, podkurczanie nóżek. Przyczyną kolki jest niedojrzałość przewodu pokarmowego, enzymów trawiennych, brak fizjologicznej flory bakteryjnej i nieskoordynowana perystaltyka jelit. W niektórych przypadkach podejrzewa się nietolerancję białek mleka krowiego lub dolegliwości wynikające z refluxu żołądkowo – przełykowego. Pomocniczo można stosować preparaty z dodatkiem koperku np. Plantex lub leki zmniejszające wytwarzanie dużej ilości soków w jelitach jak Espumisan, Esputicon. W cięższych przypadkach można zastosować na próbę dietę bezmleczną u mamy karmiącej lub preparaty hydrolizatów białek mleka krowiego u dzieci karmionych sztucznie.

Nie ma leczenia przyczynowego kolki niemowlęcej, pocieszający jest jednak fakt iż dolegliwości ustępują wraz z wiekiem dziecka.

ULEWANIE
To mimowolne zwracanie niewielkich ilości mleka towarzyszące zazwyczaj zwracaniu połkniętego powietrza („odbijaniu”). Ulewanie o większej objętości to regurgitacje. Najczęściej są one objawem refluxu żołądkowo – przełykowego (czyli cofaniu się treści pokarmowej z żołądka do przełyku). Ulewania zazwyczaj nie wymagają postępowania leczniczego. W przypadku refluxu przyczyną jest funkcjonalna niedojrzałość dolnego zwieracza przełyku. Pomocne przy refluxie może być zagęszczanie pokarmu u dzieci karmionych sztucznie bezpośrednio do butelki, u dzieci karmionych piersią przez podanie zagęstnika pokarmu z wodą przed karmieniem piersią. Takim preparatem dostępnym bez recepty jest Nutriton. Pamiętać należy o wyższym układaniu maluszka do spania, aby zapobiegać cofaniu się spożytego pokarmu. W tym celu możemy podłożyć podkładki pod nóżki łóżeczka. W przypadku obfitych i częstych ulewań należy skonsultować objawy z lekarzem pediatrą i sprawdzać przybieranie masy ciała.

Powodem ulewań może być zbyt duża ilość pokarmu przyjmowanego przez maluszka.

WYMIOTY
To dynamiczne wydalanie zawartości żołądka. Ich przyczyną mogą być oprócz refluxu, czy zakażenia przewodu pokarmowgo – inne ciężkie zakażenia, czy też ostre stany chirurgiczne. Należy pamiętać o bezpiecznym ułożeniu dziecka przy wymiotach na boku lub w pozycji pionowej, aby uniknąć zachłyśnięcia. Lekarz badając dziecko oceni też czy nie jest ono odwodnione.

Wymioty każdorazowo wymagają konsultacji z lekarzem pediatrą szczególnie u małych dzieci i niemowląt.

ZAPARCIA
U zdrowych niemowląt mamy szeroki zakres częstości wypróżnień. U niemowlęcia karmionego piersią wypróżnienie może być po każdym karmieniu, ale także 1 x na 5-6 dni i jest to fizjologia. Nieco częstsze zaparcia: a więc wydalanie twardych mas kałowych dotyczy niemowląt sztucznie karmionych. U maleńkich dzieci pomocniczo stosuje się herbatki koperkowe, probiotyki, a u dzieci karmionych sztucznie po 4 m–cu życia, lepiej wprowadzać soczki i owoce (z wyjątkiem dzieci alergicznych). Każdorazowo decyzję, co do postępowania podejmuje lekarz, wykluczając inne organiczne zespoły chorobowe.

BIEGUNKI
Przez biegunkę u niemowlęcia rozumie się zmianę dotychczasowego rytmu wypróżnień pod postacią częstszych niż dotychczas luźnych lub wodnistych stolców, którym może towarzyszyć zwiększona ilość śluzu lub krew oraz nieprzyjemny zapach. W przypadku podejrzenia zakaźnego charakteru biegunki (wirusowej lub bakteryjnej) leczenie jest objawowe. Nie stosuje się antybiotyków. Dbamy o prawidłowe nawodnienie dziecka, nie odstawiamy od piersi. U dzieci karmionych sztucznym mlekiem stosujemy do nawadniania specjalne płyny, które można kupić w aptece bez recepty np. Orsalit, ORS-200, Hydronea. Dodatkowo podajemy preparaty probiotyczne (zawierające bakterie kwasu mlekowego). Ostra biegunka zazwyczaj ogranicza się samoistnie do 10 dni. Każdorazowo jednak należy skonsultować objawy z lekarzem pediatrą.
Biegunka u niemowląt może być spowodowana alergią lub nietolerancją pokarmową ale w istocie może towarzyszyć zaczynającej się infekcji przewodu pokarmowego lub zakażeniom układu moczowego.
***
Tekst: Monika Kołodziejczyk–Majewska, Specjalista Chorób Dziecięcych, pediatra współpracujący z Centrum Medycznym Puławska (CMP).