Dziecko na drodze. O czym trzeba pamiętać, aby zadbać o jego bezpieczeństwo?

Czy wiesz, że dziecko staje się pełnoprawnym uczestnikiem ruchu drogowego już po ukończeniu 7 lat? Nauczenie tak młodego człowieka, jak poruszać się poza domem, może nie być łatwym zadaniem. Zwłaszcza, że dzieci w tym wieku mają sporo niespożytej energii i zdarza im się nie zważać na to, co dzieje się dookoła. Właśnie dlatego już pierwszoklasista powinien znać podstawowe przepisy, znaki drogowe i zasady bezpiecznego poruszania się na drodze. Jak przekazywać najmłodszym wiedzę na ten temat? Na co rodzice i nauczyciele powinni zwrócić uwagę?

W okresie dzieciństwa nie jest jeszcze w pełni rozwinięta percepcja, przez co dzieci na różne zdarzenia reagują inaczej niż dorośli. Biegają, nie oglądając się za siebie. Łatwo się rozpraszają i w różnych sytuacjach reagują emocjonalnie. Często też nie potrafią trafnie przewidzieć niebezpiecznych zdarzeń, np. prawidłowo ocenić odległości dzielących je od poruszającego się pojazdu czy prędkości z jaką się porusza, dlatego popełniają błędy. Wiele takich sytuacji i zachowań wynika z etapu rozwoju, na jakim znajduje się dziecko. Dlatego bardzo istotna jest nauka prawidłowych sposobów dbania o bezpieczeństwo swoje i innych uczestników ruchu drogowego. Wiedza na ten temat może uratować zdrowie i życie wielu osób.

Siła edukacji
Edukacja najmłodszych przynosi wymierne efekty. Policyjne statystyki pokazują, że co roku spada liczba wypadków z udziałem dzieci. W 2022 roku w Polsce miało miejsce 1 794 wypadków drogowych z udziałem dzieci w wieku 0-14 lat. To niemal 50% mniej w stosunku do roku 2013[2].

Złote zasady poruszania się na drodze
Niezwykle ważną rolę w przygotowaniu dziecka do samodzielnego poruszaniu się po drodze odgrywają rodzice. To właśnie oni przekazują pierwsze wskazówki dotyczące tego, na co należy zwracać szczególną uwagę w drodze do szkoły. Przemierzają wspólnie różne trasy, omawiają niebezpieczne miejsca, które wymagają szczególnej ostrożności, np. przejścia dla pieszych, skrzyżowania czy zwężenia ulicy. Również będąc nauczycielem, warto przekazywać podstawowe zasady bezpiecznego przemieszczania się po drodze. Oto kilka wskazówek od nadkom. Roberta Opasa z Biura Ruchu Drogowego Komendy Głównej Policji:

Zapewnij dziecku odpowiednią ilość czasu na dotarcie do szkoły. Pośpiech może zaburzać koncentrację, a co za tym idzie – doprowadzić do wypadku.
Wytłumacz, jak zachować bezpieczeństwo, będąc pieszym. Pieszy porusza się po chodniku i choć ma na nim pierwszeństwo, zawsze powinien zachować ostrożność – zwłaszcza wtedy, gdy chodnik krzyżuje się z wyjazdem z posesji. Jeśli nie ma chodnika, należy korzystać z pobocza. Warto jednak pamiętać, że pobocze to również miejsce, po którym często poruszają się rowerzyści a także kierujący hulajnogami. Jeśli nie ma pobocza, dziecko może skorzystać z jezdni, poruszając się możliwie blisko jej lewej krawędzi.
Dobre nawyki. Dzieci mogą mieć trudności z oceną sytuacji, dlatego warto ćwiczyć z nimi przechodzenie przez jezdnię, tłumacząc przy tym, na co należy zwracać szczególną uwagę. Np. trzeba przed przejściem rozejrzeć się – w lewo, w prawo i ponownie w lewo. Jeśli dziecko nie jest pewne, czy zdąży przejść przed nadjeżdżającym pojazdem, powinno poczekać aż pojazd przejedzie ponieważ nie ma pewności, że kierowca zdoła bezpiecznie zahamować. Nie wolno przebiegać przez jezdnię ani się na niej zatrzymywać. Dziecko powinno również wiedzieć, że musi być widoczne dla kierowcy i nie wchodzić na jezdnię znienacka, zza ogrodzenia czy spoza stojącego pojazdu.
Sygnalizacja świetlna. Informuje ona pieszego, kiedy można przejść przez jezdnię, a kiedy nie. Światła są w dwóch kolorach: zielonym i czerwonym. Kiedy światło zielone miga, oznacza to, że za chwilę zapali się światło czerwone. Gdy zapali się zielone światło, zanim wejdzie się na jezdnię, należy rozejrzeć się i upewnić, że droga jest bezpieczna. Przez jezdnię nie wolno przechodzić, gdy patrzy się w ekran telefonu!
Gdy nie ma w pobliżu przejścia dla pieszych. Poza przejściem dla pieszych jest dozwolone przechodzenie przez jezdnię, jeśli odległość od najbliższego przejścia przekracza 100 m. W takim wypadku należy wybrać odpowiednie miejsce, które zapewni dobrą widoczność. Należy unikać zakrętów, wzniesień, a do przeciwległej krawędzi iść najkrótszą drogą. Pamiętajmy także o tym, że w tej sytuacji piesi zobowiązani są ustąpić pierwszeństwa przejeżdżającym pojazdom.
Strefa zamieszkania. To miejsce oznaczone specjalnym znakiem, gdzie pieszy ma pierwszeństwo przed pojazdem. Może korzystać z całej szerokości drogi i przechodzić w dowolnym jej miejscu. Strefa ta jednak nie jest wyłączona z ruchu pojazdów, a zatem dziecko powinno zachowywać w niej ostrożność.
Odpowiedni asortyment to podstawa. Najważniejsze są odblaski – kamizelka odblaskowa lub inne widoczne gadżety sprawiają, że kierowca samochodu może dostrzec dziecko z odległości, co umożliwia mu odpowiednio szybką reakcję. Odblaski należy nosić niezależnie od pory dnia i powinny być umieszczone w widocznym miejscu. Jeśli dziecko jeździ rowerem, to należy zapewnić mu także kask, ochraniacze na kolana i łokcie oraz sprawny sprzęt, którym będzie się przemieszczać.
Sprawdźcie wcześniej trasę. Najlepszym wyborem będą drogi dobrze oświetlone i takie, gdzie dziecko będzie mogło w razie potrzeby poprosić kogoś o pomoc. Kilkukrotne przemierzenie trasy z pociechą i pokazanie jej, jak właściwie poruszać się po chodniku czy przejściach dla pieszych, będzie dla dziecka sporym ułatwieniem.
Właściwa reakcja na nieznajomych. Należy przestrzegać dzieci przed obcymi, którzy proponują podwiezienie do domu czy szkoły. Nawet jeśli taka osoba deklaruje się, że zna rodzica, częstuje cukierkami i jest miła – dziecko nie powinno skorzystać z jej oferty.
Gdy dziecko jest pasażerem samochodu. Należy pamiętać, aby podróżowało w zapiętych pasach. Jeśli wzrost dziecka nie przekracza 150 cm, bez względu na to ile ma lat powinno jeździć w foteliku bezpieczeństwa lub innym urządzeniu przytrzymującym dla dzieci. Dzięki temu w czasie podróży będzie miało prawidłowo zapięte pasy. Dziecko powinno zawsze wsiadać i wysiadać z pojazdu od strony chodnika lub pobocza.

Nauka bezpieczeństwa na drodze z Akademią Bezpiecznego Puchatka
Dziecko będzie bezpieczne w drodze do szkoły, gdy już na początku edukacji szkolnej pozna i zrozumie podstawowe przepisy właściwego poruszania się po drodze. W nauce właściwych zachowań na drodze pomocny jest ogólnopolski program edukacyjny skierowany do uczniów klas I szkół podstawowych – Akademia Bezpiecznego Puchatka. Tematyka, jaką obejmuje, to nie tylko bezpieczeństwo na drodze, ale również w innych obszarach: w domu, w szkole, w kontaktach z rówieśnikami oraz w internecie. W projekcie każdego roku uczestniczy ponad 200 tysięcy dzieci i niemal 13 tysięcy nauczycieli z prawie 10 tysięcy szkół podstawowych. Aby dołączyć do aktualnie trwającej XIV edycji programu i otrzymać komplet darmowych materiałów edukacyjnych opracowanych przez metodyka i opiniowanych przez właściwe wydziały Komendy Głównej Policji, wystarczy zgłosić się poprzez stronę https://akademiapuchatka.pl.

[1] Dziecko w wieku do 7 lat może korzystać z drogi tylko pod opieką osoby, która osiągnęła wiek co najmniej 10 lat. Nie dotyczy to strefy zamieszkania. Art. 43 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2020 r. poz. 110, z późn. zm.).

[2] Wypadki drogowe w Polsce w 2022 roku. Komenda Główna Policji Biuro Ruchu Drogowego. Warszawa, 2023.