Ważna rola taty po narodzinach dziecka

Mężczyzna po narodzinach dziecka może czuć się odsunięty, niepotrzebny, zaniedbany. Uwaga partnerki koncentruje się bowiem na noworodku, jego potrzebach i pragnieniach. Może odczuwać zazdrość, gdy mały człowiek zajmuje jego miejsce w łóżku, gdy przywłaszcza sobie piersi, które do tej pory były obiektem seksualnego pożądania mężczyzny. Może odczuwać frustrację, gdy kobieta zamyka się na seksualną bliskość, którą chciałby jej okazać.

Mężczyzna może także czuć się bezradny, bojąc się uszkodzić maleństwo czy nie mogąc ukoić płaczu dziecka, pragnącego przytulić się do piersi matki. Może czuć się winny, gdy nie spełnia oczekiwań partnerki. Czasem czuje się unieruchomiony, wręcz zniewolony, gdyż jego życiem zawładnęła dzidzia.
Często nie ma pojęcia jak ważne zadanie ma do spełnienia.

Zadania taty
Wpływ ojca na prawidłowy rozwój dziecka jest niezwykle istotny już od samego początku. Jednak bycie ojcem to zupełnie inna rola niż bycie matką. Najważniejszym zadaniem ojca w pierwszych miesiącach jest wzmacnianie relacji, jaką matka nawiązuje z dzieckiem. To ochrona matki i dziecka przed wszystkim, co mogłoby naruszyć lub zniszczyć tę delikatną więź, która się między nimi tworzy.

Specyficzna relacja
Choć noworodek nie jest już częścią ciała matki, to psychicznie nadal czuje, że stanowią jedną całość. Nie ma pojęcia o tym, że jest odrębną istotą. W odpowiedzi na to mama tworzy z noworodkiem niezwykle bliską relację, w której obecność osób trzecich i świata zewnętrznego zdają się przeszkadzać. Mamy bliskość tę przeżywają bardzo różnie. Czasem czerpią z niej ogromną przyjemność. Zdają się być niemal wchłonięte. Świat zewnętrzny mógłby dla nich nie istnieć. Mają nawet trudność z wpuszczeniem taty do tego silnego związku z dzieckiem.

Macierzyński sprawdzian
Wczesne macierzyństwo to czas szczególnej wrażliwości, to czas, w którym kobieta ocenia czy nadaje się na matkę. Ukojenie płaczu dziecka, zaspokojenie jego głodu i pragnienia to najważniejsze doświadczenia potwierdzające jej, że jest dobrą mamą. Wszelkie niepowodzenia, trudności z uspokojeniem, karmieniem i opieką nad dzieckiem w niekorzystny sposób odbijają się na jej samopoczuciu a niepewność na relacji z dzieckiem. Paradoksalnie ochrona więzi matki i dziecka, to czasem ochrona przed wszystkimi życzliwymi, którzy chcąc pomóc wzmacniają bezradność i brak pewności siebie w roli mamy.

Dobry tato
Dlatego dobry tata jest, słucha, wspiera, ceni oddanie, daje kobiecie czas i przestrzeń na chwilę odpoczynku. W ten sposób pomaga jej być dobrą mamą. Każda mama zaabsorbowana całym zamieszaniem z noworodkiem potrzebuje czuć się ważna, rozumiana i doceniona w swoich działaniach.
Znacznie trudniej jest, gdy mężczyzna walczy z dzieckiem o uwagę matki, budząc w sobie zazdrosne dziecko. Zamiast otaczać opieką sam wymaga opieki i złości się, że nie dostaje jej dostatecznie dużo. Nie jest też dobrze, gdy mężczyzna rywalizuje z kobietą, pokazując, że jest lepszą matką niż ona sama, tzn. lepiej uspokaja, lepiej tuli, lepiej kąpie, lepiej ubiera, lepiej karmi, lepiej dba o bezpieczeństwo. Negatywne konsekwencje przynosi zarówno przegrana jak i wygrana rywalizacja. Przegrana powoduje wycofanie ojca, niejako oddanie dziecka pod opiekę matki. Wygrana ojca powoduje natomiast przegraną matki, osłabienie jej poczucia pewności w swojej roli. Dziecko natomiast do prawidłowego rozwoju potrzebuje pewnych siebie i swoich umiejętności obojga rodziców.

Tato – niezwykle ważny
Drugim z najważniejszych zadań ojca w pierwszych miesiącach życia dziecka jest tworzenie z nim bliskiego, alternatywnego kontaktu. Relacji: ojciec – dziecko. To doświadczenie inności w opiece – innego zapachu, dotyku, sposobu noszenia, kołysania, usypiania, kąpania, pozwala niemowlęciu spostrzec, że poza jego światem, który tworzy z mamą jest jeszcze coś innego, również cudownego – bliskość z tatą. To doświadczenie pozwala dziecku otworzyć się na relację z innymi osobami. Rozluźnia symbiotyczną więź z matką i umożliwia proces separacji – indywidualizacji, czyli tworzenia świadomości siebie jako osoby odrębnej, niezależnej.

Niebezpieczny dystans
Wiele mam z dużą trudnością wypuszcza niemowlę spod swojej opieki, nie wierząc ani tacie ani innym osobom w ich umiejętność matkowania. Jeśli do tego tata czuje się bezradny wobec płaczu dziecka, pozostaje w dystansie. Ta powściągliwość nie utrudnia jednak rozwoju dziecka, wpływa raczej na specyficzne wyobrażenie ojca w oczach dziecka.

Po pomoc do… mamy
W budowaniu relacji taty z dzieckiem może pomóc mama. Jeśli ma na to wewnętrzną zgodę, podświadomie ułatwia dziecku czuć się dobrze z tatą. Angażując tatę w opiekę nad dzieckiem, rezerwując pewne czynności czy czas tylko dla nich, zwiększa się poczucie jego roli. Jest ważny i potrzebny dla dziecka.
Zbyt długo utrzymująca się wyłączna więź z matką może jednak ten rozwój opóźnić. Niemowlę bowiem już w drugim półroczu życia otwiera się na relacje z innymi ludźmi. Wciąż jeszcze potrzebuje bliskiej i stałej opieki jednej osoby, to inni ludzie wzbogacają jego wyobrażenie świata, a obecność taty pomoże poradzić sobie z kolejnymi zadaniami życiowymi, jakie spotka na swojej drodze.

Dziecko od początku do prawidłowego rozwoju potrzebuje pewnych siebie i swoich umiejętności obojga rodziców.
***
Tekst: Magdalena Bil, Psycholog, psychoterapeuta, Prezes Fundacji Rozwoju Rodziny „rodzicdziecko.pl”