Rozwój układu odpornościowego to długi i skomplikowany proces, który trwa przez kilkanaście pierwszych lat życia. Rodzice powinni wspierać budowanie odporności dziecka – zwłaszcza w okresie 1000 pierwszych dni jego życia. Jak powinno wyglądać takie wsparcie w przypadku niemowlęcia, które przyszło na świat przez cesarskie cięcie i dlaczego jest to kluczowe? Podpowiadamy.
Rodzaj porodu a odporność niemowlęcia
Wiele przyszłych mam chce rodzić w sposób naturalny. Nic dziwnego – noworodek, który pokonuje drogi rodne kobiety, po raz pierwszy ma wówczas bezpośredni kontakt z mikrobiotą mamy, która jest głównym źródłem mikroorganizmów kolonizujących jelita nowo narodzonego dziecka[1]. Ma to kluczowe znaczenie dla rozwijającego się układu immunologicznego, ponieważ korzystne bakterie pozytywnie wpływają zarówno na jego rozwój, jak i funkcjonowanie.
Poród jest jednak dynamiczną sytuacją, którą nie zawsze da się zaplanować. Zdarza się, że z różnych powodów lekarze decydują o przeprowadzeniu cięcia cesarskiego – w trosce o zdrowie, a nawet życie mamy i/lub noworodka. Dla rodziców to równie piękna chwila – w końcu dziecko szczęśliwie zostało sprowadzone na świat. Chociaż w tej sytuacji niemowlę nie ma bezpośredniego kontaktu z mikrobiotą mamy, warto pamiętać, że jego jelita będą zasiedlane przez dobroczynne bakterie również po porodzie, dlatego warto wiedzieć, jak wspierać mikrobiotę jelitową takiego maluszka.
Jelita – kluczowe dla odporności
Ogromne znaczenie w funkcjonowaniu układu odpornościowego mają jelita, uważane przez specjalistów za ważny element układu immunologicznego[2]. To właśnie w nich znajduje się nawet 80% komórek odpornościowych organizmu. Obecna w nich mikrobiota jelitowa, czyli ogół mikroorganizmów składających się na złożony ekosystem, tworzy się jeszcze w czasie życia płodowego, a także w pierwszych latach po narodzinach dziecka[3]. Odpowiednie kształtowanie się składu mikrobioty jelitowej już od narodzin jest kluczowe dla prawidłowego funkcjonowania organizmu, a na ten proces wpływa wiele czynników, w tym m.in. długość ciąży, rodzaj porodu, skład mikrobioty matki, otoczenie szpitalne oraz dieta matki i dziecka[4].
Żywienie niemowlęcia po cesarskim cięciu
Ponieważ sposób żywienia niemowlęcia ma znaczenie dla tworzenia się jego mikrobioty jelitowej, z myślą o dojrzewaniu i prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego dziecka warto wybrać sposób karmienia, który będzie wspierał ten proces. Najlepsze jest dla maluszka karmienie piersią. Zgodnie z zaleceniami ekspertów ze Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) mleko mamy powinno być wyłącznym pokarmem niemowlęcia przez 6 pierwszych miesięcy jego życia[5]. Kobiecy pokarm zawiera bowiem składniki ważne dla prawidłowego rozwoju dziecka, w tym odporności. To m.in. unikalne związki odpornościowe, przeciwciała, które chronią młody organizm niemowlęcia przed chorobotwórczymi drobnoustrojami, a także korzystne bakterie, takie jak pałeczki kwasu mlekowego i bifidobakterie.
To warto wiedzieć
Bifidobakterie to jedne z pierwszych korzystnych bakterii zasiedlających przewód pokarmowy niemowlęcia[6]. W składzie mikrobioty jelitowej niemowląt karmionych piersią dominują bakterie z rodzaju Bifidobacterium [7]. Jednym z najliczniej występujących w jelitach zdrowych niemowląt gatunkiem bakterii jest Bifidobacterium breve, który odpowiada m.in. za aktywację niedojrzałego układu odpornościowego[8].
Mama, która urodziła dziecko drogą cięcia cesarskiego, ma szansę karmić własnym pokarmem. Warto przy tym pamiętać, że wiele trudności – zarówno na początku mlecznej drogi, jak i później – można pokonać. Wsparciem w tym zakresie może być położna lub doradca laktacyjny.
Gdy karmienie piersią staje się niemożliwe…
Zdarza się, że na pewnym etapie kontynuowanie karmienia piersią po prostu nie jest już możliwe. Rozwiązaniem w takiej sytuacji jest zmiana sposobu żywienia niemowlęcia. Aby wybrać taki, który będzie pozytywnie wpływał na rozwój maluszka, warto skonsultować się z pediatrą. Lekarz pomoże wybrać dopasowane do potrzeb dziecka mleko następne. Przykładem takiego produktu, który jest odpowiedni dla niemowląt urodzonych drogą cesarskiego cięcia, jest potwierdzona badaniami[9], unikalna formuła Bebilon PROfutura CESARBIOTIK 2 z dodatkiem bakterii z rodzaju Bifidobacterium (B. breve M-16V). W składzie tego mleka następnego znajdują się także składniki odżywcze naturalnie występujące w kobiecym pokarmie – HMO 2’FL, immuno-kompozycja, czyli witaminy A, C, D i cynk dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego, jod dla prawidłowego rozwoju poznawczego, wapń i magnez dla mocnych kości oraz kwasy omega 3 (DHA i ALA) dla rozwoju mózgu i omega 6 (AA)[10]. Ponadto produkt zawiera oligosacharydy GOS/FOS, które odwzorowują kompozycję oligosacharydów mleka matki.
Dowiedz się więcej
O sposobach na wspieranie rozwoju i odporności niemowlęcia oraz prawidłowym żywieniu w pierwszych latach jego życia przeczytasz na www.BebiProgram.pl. Znajdziesz tam również porady dla mam, a także wsparcie ze strony ekspertów.
Ważne informacje: Karmienie piersią jest najwłaściwszym i najtańszym sposobem żywienia niemowląt oraz jest rekomendowane dla małych dzieci wraz z urozmaiconą dietą. Mleko matki zawiera wszystkie składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka oraz chroni je przed chorobami i infekcjami. Karmienie piersią daje najlepsze efekty, gdy matka prawidłowo odżywia się w ciąży i w czasie laktacji oraz gdy nie ma miejsca nieuzasadnione dokarmianie dziecka. Przed podjęciem decyzji o zmianie sposobu karmienia matka powinna zasięgnąć porady lekarza.
[1] Collado MC et al. 2012. Microbial ecology and host-microbiota interactions during early life stages. Gyt Microbes; 3: 352-365.
[2] West CE et al. (2015) J Allergy Clin Immunol 135:3-13.
[3] Yatsunenko T, Rey FE, Manary MJ, Trehan I, Dominguez-Bello MG, Contreras M, et al. Human gut microbiome viewed across age and geography. Nature. 2012;486:222–7
[4] Penders J, Thijs C, Vink C i wsp. Factors influencing the composition of the intestinal microbiota in early infancy. Pediatrics 2006;118:511-12.
[5] World Health Organization, Infant and young child feeding, 2009.
[6] Harmsen HJ, Wildeboer-Veloo AC, Raangs GC, Wagendorp AA, Klijn N, Bindels JG, et al. Analysis of intestinal flora development in breast-fed and formula-fed infants by using molecular identification and detection methods. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2000;30:61–7.
[7] Solis G et al. Establishment and development of lactic acid bacteria and bifidobacterial in breastmilkand the infant gut. Anaerobe 2010; 16:307-310.
[8] Cukrowska B. The Relationship between the Infant Gut Microbiota and Allergy. The Role of Bifidobacterium breve and Prebiotic Oligosaccharides in the Activation of Anti-Allergic Mechanisms in Early Life. Nutrients 2020; 12, 946.
[9] Dotyczy badań na składnikach zawartych w formule.
[10] Zgodnie z przepisami prawa zawiera witaminy A, C, D, cynk, jod, wapń, magnez oraz DHA i ALA.
