„Odkąd jestem w ciąży, stale się na coś złoszczę. Bardzo łatwo się irytuję i szybko wybucham. Potem mam wyrzuty sumienia, bo to szkodzi dziecku. Kiedy wstaję rano, jestem przygnębiona i zniechęcona. Oczekujemy z mężem naszego maleństwa z niecierpliwością i bardzo je kochamy. Sama nie wiem, co się ze mną dzieje. Gdzie szukać pomocy?” – Magda.

Wątek emocji doświadczanych w czasie ciąży spotyka się z coraz większym zainteresowaniem wśród kobiet odwiedzających fora internetowe. Przytoczona wypowiedź Magdy nie jest odosobniona. Tuż pod wpisem figuruje pokaźna lista komentarzy, wskazujących na podobne trudności przyszłych mam. Obecnie wiele kobiet w ciąży uległo mitom na temat stanu błogosławionego. „Jesteś w ciąży – spełnia się twoje marzenie, więc bądź radosna, uśmiechnięta i promienna! Pamiętaj, nic nie może cię zdenerwować! To szkodzi dziecku!” Obecność tego silnego przekazu społecznego powoduje, że doświadczanie w trakcie ciąży emocji innych niż pozytywne powoduje poczucie winy i stres wśród oczekujących na rozwiązanie mam. Tymczasem ciąża to stan wyjątkowy, różnie przeżywany przez kobiety. Znane są przekazy, które opisują ciążę jako cudowny stan uniesień, przypływu energii i pewności siebie. Są jednak i takie kobiety, dla których ciąża oznaczała ciągłe rozchwianie emocjonalne, przygnębienie, złość i smutek.

Dlaczego tak się dzieje?
Od momentu zapłodnienia do końca pierwszego trymestru ciąży w organizmie kobiety odbywa się potężna rewolucja hormonalna. Nagły wzrost hormonów jest niezbędny do utrzymania ciąży i prawidłowego rozwoju płodu. Odczuwalnym dla mamy skutkiem działania hormonów jest zmęczenie, nudności i wymioty, wreszcie zmienność nastroju, tzw. huśtawka emocjonalna. Wraz z nadejściem II trymestru sytuacja nieco się uspokaja, a rozchwianie emocjonalne się zmniejsza. Należy pamiętać jednak, że ciąża to nie tylko fizyczny stan organizmu, to także stan ducha. To niezwykły czas, któremu towarzyszy naturalny lęk o zdrowie i rozwój dziecka, strach przed porodem i wreszcie obawy związane ze zmianami, jakie nadejdą wraz z pojawieniem się dziecka w domu. Czy będę dobrą mamą? Co, jeśli nie będę wiedziała, czego potrzebuje moje dziecko? Czy sobie poradzę? Niezależnie od tygodnia ciąży możesz doświadczać więc różnych emocji: i pozytywnych, i negatywnych. Biorąc pod uwagę fakt, że czekają was tak poważne zmiany w życiu, wszelkie obawy i lęki są zupełnie uzasadnione.

Jak sobie radzić z negatywnymi emocjami?
Znów zaspałaś, spieszysz się do pracy, a w dodatku nie możesz znaleźć terminarza spotkań. Jedno zdanie twojego partnera, czasem tylko jedno słowo i awantura gotowa. Trzaskasz drzwiami, ale i to nie pomaga? Chwilę później już wiesz, że postąpiłaś niewłaściwie i znów dałaś się ponieść. Pamiętaj, ciąża to stan wyjątkowy i bardzo wymagający. Prawdopodobnie nigdy wcześniej nie czułaś odpowiedzialności za rozwój i zdrowie drugiego człowieka w taki sposób, w jaki czujesz to teraz. Dlatego zwolnij i okaż sobie nieco zrozumienia!

Doświadczanie negatywnych emocji w czasie ciąży nie oznacza, że nie jesteś gotowa, by być mamą czy nie kochasz swojego dziecka. Blisko 75% kobiet doświadcza w czasie ciąży negatywnych stanów emocjonalnych, jak przygnębienie, irytacja czy smutek.

Jak radzić sobie z irytacją, wybuchami złości i zwyczajnym podenerwowaniem?
1. Zacznij notować! Sporządzanie krótkich notatek pozwoli ci lepiej zrozumieć siebie i poznać swoje emocje. To również doskonały sposób, by spojrzeć na siebie z dystansu.
2. Czytaj swoje notatki! To kopalnia wiedzy o twoich nastrojach, lękach i obawach. Dowiesz się, jakie sytuacje szczególnie cię irytują lub przygnębiają. Postaraj się ich unikać!
3. Potrzebujesz rozmowy z partnerem? Powiedz mu o tym! Otwarcie rozmawiaj o swoich obawach i zmiennych nastrojach. Dzięki temu z pewnością partner lepiej cię zrozumie i okaże potrzebne wsparcie.
4. Zapewnij sobie czas na odpoczynek w ciągu dnia i zadbaj o spokojny sen w ciągu nocy. Sen dodaje energii i regeneruje organizm.
5. Odżywiaj się zdrowo! To bardzo ważne nie tylko dla twojego maluszka, ale również dla ciebie samej. Witaminy i mikroelementy są ci teraz szczególnie potrzebne!
6. Ćwicz regularnie! Jeśli nie ma ku temu przeciwwskazań. Codzienna gimnastyka przeznaczona dla kobiet w ciąży pozwoli utrzymać formę i poprawi nastrój.
7. Zatroszcz się o siebie! Zadbaj o chwilę relaksu, wycisz się i odpręż. Weź relaksującą, ale nie gorącą kąpiel, zamknij drzwi sypialni, puść spokojną muzykę i wykonaj kilka ćwiczeń oddechowych. Uspokój organizm.
8. Koncentruj się na tym, co „tu i teraz”. Nie wybiegaj myślami w przyszłość, unikaj katastroficznych wizji. Nastawiaj się pozytywnie!
***
Tekst: mgr Aleksandra Marciniak, psycholog, doktorantka na Wydziale Lekarskim Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego