Spóźnia ci się krwawienie miesiączkowe, a wykonany test ciążowy pokazuje wyraźne dwa paski: „Witaj w klubie ciężarnych!”. Oprócz radości, euforii i ogólnego podekscytowania możesz odczuwać też najróżniejsze objawy ciążowe. Są to m.in. zmiany nastroju, apetytu, smaki na nietypowe potrawy, dolegliwości, które nigdy wcześniej ci się nie zdarzały, takie jak: nudności, wzdęcia i zaparcia, zgaga, hemoroidy czy bóle podbrzusza, kręgosłupa i pleców

fot. BEATA WOJTCZAK

Nudności, wymioty
Zmiany hormonalne, jakie zachodzą od początku ciąży, służą przede wszystkim powstającemu nowemu życiu i mają zapewnić mu najlepsze warunki rozwoju. Decydujące znaczenie ma tu przewód pokarmowy. Tą drogą dostarczane są niezbędne witaminy, minerały, węglowodany, białka, tłuszcze i wiele innych związków zależnych od twoich preferencji żywieniowych. Zmiany hormonalne wpływają także na pH przewodu pokarmowego. Stąd zmiana apetytu i odczuwania smaków, czasem przewrażliwienie objawiające się nudnościami i wymiotami. Burza hormonalna zwykle po kilku tygodniach cichnie i od około 9–12 tygodnia ciąży powinnaś już czuć się dobrze.

Są jednak sposoby, aby pomóc samej sobie i nie męczyć się z nieprzyjemnymi objawami.
• Na początku podczas konsultacji z lekarzem prowadzącym należy wykluczyć inne choroby, które wcześniej nie były rozpoznane, a dają te dolegliwości. Często bowiem w ciąży ujawniają się zaburzenia, które po porodzie znikną, ale ponownie mogą wystąpić za kilkanaście lat. Najczęściej dzieje się tak w przypadku zaburzeń pracy tarczycy czy nieprawidłowej tolerancji węglowodanów, dlatego warto wtedy wykonać badanie USG tarczycy.
• Chcąc uniknąć zaburzeń tolerancji węglowodanów, ogranicz w diecie nadmiar słodyczy i prostego cukru, którego obecnie jest pod dostatkiem w bardzo wielu produktach: od napojów gazowanych, poprzez tak lubiane płatki śniadaniowe, do kilku łyżeczek cukru w kawie czy herbacie pitej kilka razy dziennie. Takie łyżeczki pomnożone przez dni dają czasem w ciągu miesiąca imponujące ilości. Cukier dostarczany organizmowi w nadmiarze sprzyja rozwojowi nieprawidłowej flory jelitowej, która będzie mogła powodować wzdęcia, nudności czy większą skłonność do nawracających infekcji grzybiczych.
• Powinnaś zadbać o prawidłowy skład flory jelitowej i w ten sposób pomóc organizmowi w utrzymaniu odporności i zdrowia, co przełoży się na dobre samopoczucie. Możesz przyjmować dodatkowo probiotyki, ale trzeba pamiętać, aby były to szczepy żywe i pochodzące z „polskiej populacji”, ponieważ w naszej strefie klimatycznej jemy inne produkty niż np. w Norwegii czy we Włoszech.
• Samo przyjmowanie probiotyków nie oznacza jednak, że będą się one dobrze czuły w przewodzie pokarmowym. Do rozwoju potrzebny jest im błonnik. Najlepiej, aby pochodził on ze świeżych warzyw i owoców. Dobrze też, jeśli te produkty będą się różnić pod względem barw i smaków, ponieważ w różnych kolorach zawarte są odmienne, niezwykle cenne flawonoidy. Nie obieraj więc owoców ze skórki, bo właśnie w skórce jest łatwo rozpuszczalny błonnik i bezcenne flawonoidy. Musisz być pewna, że produkty te pochodzą z upraw ekologicznych, w których nie stosuje się chemicznych nawozów i środków ochrony roślin.

Wzdęcia, zgaga, zaparcia, anemia
Prawidłowy skład diety i mikroflory jelitowej oraz odpowiednie nawodnienie organizmu pozwolą zlikwidować wiele dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, tj. wzdęcia, zgagę, nudności, zaparcia czy anemię. Anemia powinna być opanowana i wyrównana, zanim zajdziesz w ciążę, jednak jeśli już spodziewasz się dzidziusia, należy dążyć do jak najlepszego poprawienia parametrów krwi, tym bardziej że ma to wpływ nie tylko na rozwijające się dziecko, ale i na sam poród. Należy wykluczyć lub leczyć stany zapalne, podczas których organizm traci dużo żelaza, co przekłada się na niską zawartość hemoglobiny. Anemia może być też przyczyną bolesnych skurczów macicy, które szczególnie w początkowych miesiącach ciąży mogą budzić twoje obawy. Podczas konsultacji z lekarzem powinnaś więc wyjaśnić, czy są one objawem szybkiego powiększania się i bolesności macicy czy właśnie niedoborów żelaza.

Hemoroidy
Często są one skutkiem zaparć, ale też utrudnień w powrocie krwi żylnej do serca z miednicy mniejszej. Dbanie o prawidłowy skład diety, regularne wypróżnienia i odpowiednie nawodnienie pozwolą ci uniknąć tych dolegliwości. Częstym błędem jest zbyt mała ilość przyjmowanych płynów lub picie takich, które zwiększają ilość oddawanego moczu. Wtedy treść w jelicie grubym pozostaje zbyt osuszona, co może prowadzić do zaparć, a te nasilają hemoroidy. Czasami przyczyną zaparć jest też niedoczynność tarczycy.

Żylaki
Są one efektem utrudnionego powrotu krwi z kończyn dolnych. Zniszczenie zastawek żylnych objawia się poszerzeniem średnicy żył i tworzeniem żylaków, w których może dochodzić do zalegania krwi, tworzenia skrzeplin. Jeśli taka skrzeplina się oderwie, może zaczopować naczynia krwionośne w płucach. Musisz więc skupić się na przeciwdziałaniu powstawaniu żylaków, a jeśli już się pojawią – na leczeniu pod kontrolą lekarza. Na żylaki stanowiące przyczynę dolegliwości w ciąży stosuje się odpowiednio dobrane opaski uciskowe, szczególnie jeśli kobieta szykuje się do porodu.

Bóle kręgosłupa i pleców
Stanowią często jedne z najbardziej nieprzyjemnych dolegliwości mam. Zazwyczaj pojawiają się one w wyniku rozluźnienia więzadeł kręgosłupa spowodowanego zmianą środka ciężkości ciała kobiety. Ważne jest więc, abyś poza dostarczaniem w pożywieniu odpowiednich minerałów i związków zachowała aktywność fizyczną oraz ułatwiła sobie chodzenie, nosząc obuwie na płaskiej podeszwie. Dużą pomocą są też ćwiczenia wykonywane pod nadzorem fachowca w szkole rodzenia.

Większość z tych objawów dotyczy przewodu pokarmowego, ponieważ to największa powierzchnia, jaką organizm matki odbiera środowisko zewnętrzne (zajmuje powierzchnię 200–400 m², podczas gdy powierzchnia pęcherzyków płucnych to około 70 m², a skóry – ok. 1,6 m²).

Dostarcz organizmowi to, co najlepsze!
Dbając o fizjologię przewodu pokarmowego poprzez prawidłowe, zdrowe odżywianie, dostarczasz sobie odpowiednie ilości witamin i minerałów oraz stwarzasz korzystne warunki do rozwoju pożytecznych bakterii kwasu mlekowego. Okazuje się bowiem, że czasem niedobory pewnych składników powodują występowanie nieprzyjemnych objawów. Od dawna na przykład wiadomo, że siemię lniane ma dobry wpływ na przewód pokarmowy. Jednymi z cennych składników oleju lnianego są kwasy omega-3, zmniejszające odczyny zapalne, oraz witamina E, która razem z witaminą C odpowiada za sprawne funkcjonowanie błon komórkowych, przeciwdziałając zaburzeniom naczyniowym, jak np. skoki ciśnienia.
***
Tekst: dr n. med. Tadeusz Oleszczuk, ginekolog położnik