Karmienie piersią jest piękne! Jednak kobiecie, która urodziła swoje pierwsze dziecko, ma obolałe brodawki piersiowe i pękające od nadmiaru pokarmu piersi w okresie nawału, trudno jest w to uwierzyć.

Same zalety
Pierwsze dni po porodzie to poznawanie się wzajemne matki i dziecka. Czas na doskonalenie przystawiania maluszka do piersi i opanowanie przez dziecko trudnej sztuki koordynacji ssania, oddychania i połykania. Podczas karmienia z przysadki mózgowej uwalniane są dwa hormony. Prolaktyna, odpowiedzialna za prawidłową ilość mleka, ale również o działaniu relaksacyjnym i oksytocyna – hormon miłości, bez której mleko nie może wypłynąć. Dlatego często mówi się, że szlak prawidłowego karmienia „wiedzie przez głowę” matki.

Nawał
Najczęściej karmienie piersią przebiega w sposób harmonijny i nie wiąże się z dużymi problemami. Ale, nie zawsze. Pierwszym kłopotem może być nawał pokarmu, czyli okres fizjologicznej nadprodukcji mleka. Pojawia się on najczęściej w 3-4 dobie po porodzie fizjologicznym lub 4-6 dobie po cięciu cesarskim. Piersi są przepełnione mlekiem, ciężkie, ciepłe, ale niebolesne. Temperatura ciała matki jest prawidłowa.

Obrzęk piersi
Konsekwencją nieprawidłowego postępowania w nawale pokarmu może być obrzęk piersi.
Piersi są twarde, zaczerwienione, błyszczące i bolesne. Temperatura ciała może być podwyższona. Pogarsza się samopoczucie matki. Ważna jest szybkość działania:

• przystawiaj dziecko do piersi bardzo często, w sposób prawidłowy, ze zmianą ułożenia, pamiętaj o pozycji spod pachy;
• jeśli dziecko nie jest w stanie opróżnić piersi poratuj się laktatorem;
• po karmieniu zastosuj na 10-20 minut, zimny okład stosując np. gotowe kompresy żelowe przykładane na pierś przez pieluszkę lub ściereczkę;
• przy dużej bolesności piersi pomocne są leki p/bólowe np. paracetamol dostępny w aptece bez recepty (1 tabletka 0,5 g co 6-8 godzin);
• jeśli powyższe działanie nie przynosi zadowalającego efektu szukaj pomocy u położnej lub konsultanta laktacyjnego.

Zastój pokarmu
Jeśli szybko nie opanujesz obrzęku piersi, to może dojść do zastoju pokarmu, charakteryzującego się brakiem wypływu pokarmu z przepełnionych piersi.
Sytuacja jest trudna, ale do opanowania! Ważny jest spokój i odpoczynek. Obowiązki domowe mogą poczekać! Spróbuj się zrelaksować. Pomocny może być ciepły, odprężający prysznic. Potem kojąca muzyka, czy relaksacyjny masaż karku i… do pracy. Wszystkie powyższe zalecenia są do stosowania. Ważna jest konsekwencja w działaniu i wsparcie najbliższej rodziny, ojca dziecka. Pamiętaj o lekach p/bólowych.

Stan zapalny piersi
Następstwem przewlekającego się obrzęku i zastoju może być stan zapalny piersi. Najczęściej jedna pierś jest zaczerwieniona, gorąca i bolesna. Szybko, nawet do 400C narasta gorączka, pojawia się grypopodobne, złe samopoczucie. W takiej sytuacji błędem jest zaprzestanie karmienia. Należy położyć się do łóżka, wziąć leki obniżające gorączkę. Karmić prawidłowo, częściej z chorej piersi, zmieniać pozycję podczas jednego karmienia, aby pierś jak najlepiej opróżnić. Ważny jest dobry wypływ pokarmu (patrz na zalecenia przy zastoju pokarmu) i właściwa pielęgnacja często, uszkodzonych wówczas, brodawek piersiowych. Niezbędne może być leczenie antybiotykowe. Przy braku poprawy w ciągu 24 godzin, szukaj pomocy w poradni laktacyjnej, u lekarza rodzinnego lub położnej.

Aby jak najłagodniej przejść przez okres nawału:
1. Przystawiaj dziecko do piersi, gdy jest głodne, ale i wtedy gdy się przepełniają, pamiętaj o prawidłowej technice karmienia i właściwej pielęgnacji brodawek piersiowych.
2. Przed karmieniem możesz odciągnąć nieco pokarmu, aby zmiękczyć otoczkę i ułatwić dziecku uchwycenie brodawki.
3. Po karmieniu połóż na obie piersi zimny kompres np. ze zmoczonych w zimnej wodzie pieluszek tetrowych.
4. Jeśli przystawiasz dziecko często, a piersi nadal są przepełnione warto, „dla uczucia ulgi”, odciągnąć nieco pokarmu.
***
Tekst: Bożena Florczyk, Pediatra Neonatolog Międzynarodowy Konsultant Laktacyjny, Ordynator Oddziału Noworodków i Wcześniaków z Pododdziałem Patologii Noworodka i OION Szpitala Wojewódzkiego w Łomży. Założycielka szkoły rodzenia Bona Familia. www.bonafamilia.ovh.org