Jak wynika z badania zrealizowanego na zlecenie Ogólnopolskiej Organizacji „Kwiat Kobiecości” przez agencję badawczą IQS kobiety mają wysoką świadomość na temat konieczności wykonywania badań cytologicznych, ale nadal zbyt rzadko wykonuje je co trzecia Polka (rzadziej niż raz na dwa lata). Niepełna jest również wiedza na temat raka szyjki macicy.

Z sondażu przeprowadzonego w ramach kampanii „Piękna bo zdrowa” wynika, że 82% Polek co najmniej raz w życiu wykonało badanie cytologiczne. Cytologię mają za sobą niemal wszystkie Polki po 30 r.ż. (96%) oraz trzy czwarte (74%) kobiet w wieku 20-29 lat. Najrzadziej badanie cytologiczne wykonują nastolatki w wieku 15-19 lat (16%). Jak dodaje Marta Rybicka, liderka projektu badawczego „jednocześnie blisko 1/5 Polek nie wykonała w swoim życiu ani jednego badania cytologicznego i jest to silnie skorelowane z młodych wiekiem badanych, należy zakładać, że pierwsze – i miejmy nadzieję kolejne – badania cytologiczne są wciąż przed najmłodszymi Polkami”.
Większość (76%) kobiet w wieku 20-39 lat wykonuje cytologię regularnie (co najmniej raz na 2 lata). Po 40 r. ż. częstotliwość wykonywania cytologii maleje, regularnie badanie to wykonywane jest przez ok. 60% kobiet w tym wieku. Częstotliwość wykonywania cytologii skorelowana jest również z wykształceniem kobiet. Najczęściej cytologię wykonują kobiety z wyższym wykształceniem (raz na 2 lata 74%), rzadziej ze średnim (62%), najrzadziej z podstawowym (55%).

Pierwsza cytologia najczęściej wykonywana jest w wieku ok. 24 lat – zazwyczaj przed planowaną ciążą lub rozpoczęciem życia seksualnego. Pierwsze badanie cytologiczne wykonywane jest najczęściej nieodpłatnie na NFZ. Blisko połowa kobiet (45%), które wykonywały cytologię wielokrotnie deklaruje, że zdarzało się im płacić za to badanie, a co szósta (16%) płaciła za każde wykonane badanie cytologiczne. Udział w Populacyjnym Programie Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy deklaruje co dziesiąta kobieta (9%). Istotnie częściej są to osoby po 40 r. ż. z miast powyżej 200 tys. mieszkańców.Przygotowanie do badania Ponad połowa kobiet nie wie, że do cytologii należy się przygotować i w jaki sposób. Częściej są to osoby przed 30 r.ż i z niższym wykształceniem. Lekarze nie informują pacjentek w jaki sposób mają się przygotować do tego badania. Na brak informacji częściej narzekają nastolatki oraz mieszkanki wsi i małych miast.

Wg pacjentek najpopularniejszym sposobem pobierania próbki jest patyczek z wacikiem (48%), a blisko co piąta kobieta (18%) w ogóle nie jest świadoma techniki poboru próbki. Tylko co trzecia badana (34%) wskazała właściwą metodę poboru próbki, czyli specjalną szczoteczkę.Barierą dla wykonywania badań cytologicznych jest brak informacji od lekarza o konieczności wykonania takiego badania. Równie często, szczególnie przez nastolatki, podawaną przyczyną jest skrępowanie, wstyd przed lekarzem, szczególnie lekarzem – mężczyzną. Stosunkowo często kobiety deklarują bezradność, niewiedzę w jaki sposób zapisać się na to badanie. Istotny jest również – jak w przypadku innych badań opinii – aspekt polskiej mentalności: poczucie, że co ma być, to będzie, że lepiej nie robić badań, bo „jeszcze coś wyjdzie”, na co dzień są ważniejsze sprawy.
„Warto zwrócić uwagę, iż wiek i miejsce zamieszkania ma tu ogromne znaczenie. Kobiety z mniejszych miejscowości częściej mają problemy z dotarciem do placówki medycznej. W największych miastach natomiast tempo życia jest szybsze, w natłoku bieżących spraw, przy braku wyraźnych oznak choroby zdrowie schodzi na dalszy plan. Młode, wykształcone kobiety (20-29) częściej uważają, że nie muszą się badać, jeśli nie ma oznak choroby. Kobietom 30-39 natomiast brakuje czasu na badania, często wiąże się to z koniecznością zwolnienia na kilka godzin z pracy, staniem w kolejkach, podczas gdy czekają na nie obowiązki domowe. Kobiety te także silniej odczuwają lęk przed wynikiem badania. Nastolatki i najstarsze kobiety częściej odczuwają skrępowanie badaniem” – podsumowuje Marta Rybicka, liderka projektu badawczego.

Rak szyjki macicy

Jak wynika z badania nadal nie ma wśród Polek jednoznacznej wiedzy odnośnie przyczyn zachorowań na raka szyjki. Jednocześnie – jak podkreśla Marta Rybicka z IQS „nadal co piąta kobieta w Polsce nie wie, jaka jest etiologia raka szyjki macicy, choć większość badanych jest świadoma, że cytologia jest podstawowym badaniem profilaktycznym w wykrywaniu raka szyjki macicy. Większość kobiet, które trafnie wymieniają zakażenie wirusem HPV jednocześnie jako przyczynę wskazują zachorowania w rodzinie. Dotyczy to także kobiet z najbardziej świadomych grup (młode, wykształcone, z dużych miast). O czym to świadczy? Obecnie dużo mówi się
o ginekologicznych chorobach nowotworowych mających podłoże genetyczne, także w kontekście profilaktyki, profilaktycznego usuwania narządów. Mając tego świadomość i przyglądając się wynikom naszego badania można przypuszczać, że zachodzi tu efekt generalizacji, przypisywania wszystkim nowotworowym chorobom kobiecym przyczyn genetycznych”. Podobnie jak w przypadku innych chorób kobiecych (choć zapewne nie tylko) rzadko rozmawia się o tym z rodziną. Niski jest poziom świadomości występowania chorób w rodzinie.
Pocieszające jest jednak to, iż kobiety dbają o higienę intymną. Większość używa dedykowanych, specjalistycznych produktów. W komunikacie wykorzystano dane z badania na temat świadomości profilaktyki raka szyjki macicy, zrealizowanego w ramach kampanii „Piękna bo zdrowa”, na zlecenie organizatora kampanii – ogólnopolskiej organizacji „Kwiat Kobiecości”.