Ciąża urojona (pseudocyesis), czasem nazywana fałszywą ciążą lub histeryczną ciążą jest stanem, w którym pojawiają się fizyczne symptomy ciąży bez płodu. To znaczy, że kobieta nie będąc w prawdziwej ciąży rozwija w sobie objawy ciążowe.

Diagnoza
Objawy ciąży urojonej są tak podobne do objawów prawdziwej ciąży, że zdarza się, że lekarz może uwierzyć w objawy pacjentki. Okazuje się, że nawet do 18% kobiet w ciąży urojonej zostaje rozpoznana, jako ciąża rzeczywista. Oczywiście do momentu wykonania specjalistycznych badań obrazowych. Główną metodą jest wykonanie USG i ukazanie pustej macicy (brak płodu) oraz braku bicia serca płodu. Natomiast testy ciążowe nierzadko mogą wskazywać wynik pozytywny, co ma podłoże psychosomatyczne (wpływ psychiki na ciało).

Przyczyny
Nie ma jednej teorii mówiącej o przyczynach ciąży urojonej. Pseudocyesis jest stanem psychicznym, w którym widać, jak delikatne jest powiązanie pomiędzy ciałem i umysłem oraz jak silne pragnienia posiadania dziecka lub obawy przed ciążą mogą wywołać objawy fizyczne ciąży. Istotnym czynnikiem jest wiara i silne przekonanie, że jest się faktycznie w ciąży. Wpływa to na funkcjonowanie przysadki mózgowej i wytwarzania hormonów, które wywołują symptomy, jak w ciąży rzeczywistej.
Inna teoria dotyczy spełnienia życzenia o upragnionej ciąży. Pragnienie posiadania dziecka jest na tyle silne, że każda zmiana w samopoczuciu czy ciele jest interpretowana, jako oznaka ciąży.
Kolejna teoria odnosi się do depresji. Prawdopodobnie zmiany chemiczne, które wywołują zaburzenia nastroju, mogą doprowadzić do objawów ciąży urojonej.
Średni wiek kobiet doświadczających ciąży urojonej to 33 lata. Obecnie częstość występowania to 1-6 na 22000 urodzeń. Większość kobiet żyje w związku małżeńskim, a około
1/3 kobiet była już raz w ciąży. Ciąża urojona występuje również wśród zwierząt, takich jak: koty, psy czy króliki.

Jak leczyć?
Najczęściej poleca się psychoterapię, ponieważ większość kobiet z pseudocyesis przeżywa różnego rodzaju trudności psychiczne, kryzysy emocjonalne. Nie należy bagatelizować objawów fizycznych, dlatego tutaj może być pomocna wizyta u lekarza i wykonanie badań diagnostycznych. Istotne jest uświadomienie pacjentki o braku płodu, poprzez wykonanie USG.
Do innych alternatywnych metod leczenia należą: hipnoza, środki przeczyszczające, masaż, środki farmakologiczne lub doświadczenie fałszywego porodu.
Objawy trwają od kilku miesięcy do kilku lat. Najczęściej przez 9 miesięcy. Do tej pory najskuteczniejszym środkiem leczniczym jest psychoterapia, gdzie można przepracować przyczyny ciąży urojonej.

Czynniki ryzyka:
Ciąża urojona najczęściej może rozwinąć się u kobiet, które:

• długo starają się o dziecko; leczą się bezskutecznie na niepłodność,
• cierpią na poronienia nawykowe,
• bardzo obawiają się zajścia w ciążę,
• były ofiarami przemocy seksualnej,
• przeżyły związki kazirodcze,
• cierpią na głęboką depresję,
• „przemieniają” psychiczne dolegliwości w symptomy fizyczne.

Najczęstsze symptomy:
Zahamowanie lub nieregularne miesiączki (56-98% kobiet):
Brak krwawienia lub jego nieregularne występowanie.

Powiększenie brzucha (63-97% kobiet):
Brzuch rośnie stopniowo, w takim samym tempie jak w prawdziwej ciąży. Jest to spowodowane nadmiernym gromadzeniem się gazów i tłuszczu w jamie brzusznej, a także krzywizną kręgosłupa, kiedy to kobieta wypycha brzuch do przodu. Powiększony brzuch maleje pod znieczuleniem ogólnym.

Powiększenie piersi, laktacja
Spowodowane jest silnym przekonaniem, że jest się w ciąży, co wpływa na przysadkę i produkcję hormonu prolaktyny.

Ruchy płodu
Wiele kobiet w ciąży urojonej twierdzi, że odczuwają ruchy płodu. Jest to spowodowane nadmierną ilością gazów w jelitach i ich ruchem.

Bóle porodowe
Część kobiet uważa, że odczuwają bóle porodowe i trafiają do szpitala. Nawet badanie i stwierdzenie braku obecności płodu nie zmniejsza objawów porodu. Najczęściej kobieta musi przeżyć tak zwany „histeryczny poród” wyobrażonego dziecka, aby wszystkie objawy ustąpiły.

Poranne mdłości
Wymioty wywołane silnym przekonaniem, że jest się w ciąży.
***
Tekst: Sandra Nowacka-Jaskólska, Psycholog, Instytut Zdrowego Żywienia i Dietetyki Klinicznej SANVITA www.instytutsanvita.pl