Każda przyszła mama z pewnością doskonale zdaje sobie sprawę, że ciąża to okres, w którym szczególnie uważnie należy przyglądać się temu, co jemy. W końcu od ilości i jakości składników odżywczych, dostarczonych naszemu organizmowi, w dużej mierze zależy zdrowie i prawidłowy rozwój płodu.

Jeśli zatem do tej pory tego nie zrobiliśmy, najwyższy czas zadać sobie kilka kluczowych pytań: Czy na pewno wybieramy zdrowe produkty? Czy dostarczamy sobie wszystkich niezbędnych mikroelementów? Czy dieta zaspokaja całe nasze zapotrzebowanie kaloryczne?

Odpowiedzi nie zawsze są oczywiste. Wraz z postępem naukowym w tej dziedzinie, zmieniają się również zalecane przez lekarzy i dietetyków proporcje poszczególnych składników niezbędnych do optymalnego zaspokojenia zwiększonych potrzeb organizmu matki.

Dobrym przykładem jest tutaj witamina D3, która bardzo zyskała na znaczeniu. Zgodnie z najnowszymi wytycznymi jej zalecana w okresie ciąży dawka jest bowiem aż dwukrotnie wyższa od obowiązującej dotychczas.

Poniższa tabela zawiera pełną listę składników, których pozytywny wpływ na kobiety w ciąży i karmiące piersią został jednoznacznie udowodniony. Wymienione tu elementy powinny stanowić podstawę każdej właściwie zbilansowanej diety aż do zakończenia okresu laktacji.

Witaminy i mikroelementy	Rola składnika w ciąży i w okresie karmienia	Zalecana dawka; suplementacja
Kwasy tłuszczowe DHA	Istotny składnik błony komórek nerwowych – wpływa na rozwój układu nerwowego (funkcjonowanie psychomotoryczne i prawidłowe widzenie). Zmniejsza ryzyko przedwczesnego porodu, cukrzycy typu 1 i alergii u dziecka oraz choroby nadciśnieniowej w wieku dorosłym; zmniejsza ryzyko depresji poporodowej u matki	Dobowe zapotrzebowanie w ciąży i podczas karmienia piersią wynosi 600 mg; z uwagi na niskie spożycie ryb w Polsce zalecana jest suplementacja dawką 600 mg, a przy dużych niedoborach: 1000 mg
Kwas foliowy	Rozwój układu nerwowego (zapobieganie wadom cewy nerwowej)	Konieczna suplementacja na poziomie 400 μg dziennie od co najmniej 6 tyg. przed zajściem w ciążę do końca pierwszego trymestru ciąży
Witamina D3	Reguluje ekspresję ponad 200 genów: wpływa na odporność organizmu (modulując jego pracę), podziały komórek (różnicowanie) oraz przyswajanie wapnia i budowę kości (zapobiega osteoporozie)	Zalecana suplementacja w okresie prekoncepcyjnym oraz w ciąży i podczas laktacji: 2000 j.m. (50 μg) na dobę, niezależnie od ekspozycji na słońce w sezonie letnim (nowe dane wskazują na zasadność suplementacji wyższymi dawkami niż dotychczas stosowane)
Żelazo	Przeciwdziałanie niedokrwistości u matki i dziecka	Zalecana suplementacja 26–27 mg dziennie, a w przypadku niedokrwistości – 30 mg (lub 60–120 mg dziennie na zlecenie lekarza)
Jod	Rozwój umysłowy i psychomotoryczny dziecka; funkcje tarczycy (zapobiega niedorozwojowi umysłowemu dziecka oraz zmniejsza ryzyko poronień i niedoczynności tarczycy u noworodka)	Zalecana suplementacja dawką 200 μg dziennie (z uwagi niskie stężenie jodu w wodzie i w żywności w Polsce)
Magnez	Układ nerwowy i mięśniowy: pobudliwość mięśni i przewodnictwo nerwowe (zapobieganie bolesnym kurczom mięśni i obniżenie progu drgawkowego)	Brak ustalonej zalecanej dawki suplementacji, jednakże w przypadku wskazań lekarskich zaleca się od 200–1000 mg na dobę

Sama wiedza o zasadach prawidłowego doboru składników jadłospisu dla przyszłych i świeżo upieczonych mam to jednak dopiero połowa drogi. Potencjalne utrudnienia w przestrzeganiu zaleceń żywieniowych związane są choćby z ograniczeniami klimatu, w którym żyjemy.

W przeciętnej polskiej diecie występują niedobory w zakresie niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) z rodziny omega-3, szczególnie najcenniejszych: dokozaheksaenowego (DHA oraz kwasu eikozapentaenowego (EPA) , których źródłem w naturze są przede wszystkim oleje roślinne i tłuste ryby morskie (np. łosoś). Z kolei Instytut Żywności i Żywienia ostrzega, iż rodzime ryby bałtyckie mogą stanowić zagrożenie dla płodu ze względu na zanieczyszczenie metalami ciężkimi (w tym rtęcią lub dioksynami).

Podobny problem pojawia się również w przypadku witaminy D. Dla człowieka ważnym jej źródłem jest synteza przez skórę, która zachodzi dzięki wystawieniu się na promienie słoneczne, ale w Polsce jest to możliwe praktycznie tylko w okresie od marca do września i wymaga co najmniej półgodzinnej ekspozycji bez używania kremów z filtrami UV. Zanieczyszczenie powietrza oraz proces starzenia się skóry dodatkowo zmniejszają efekt syntezy przezskórnej.

W sytuacjach takich jak opisane powyżej wygodnym sposobem zastąpienia naturalnych źródeł witamin i mikroelementów (zwłaszcza dla kobiet w ciąży i karmiących piersią) są suplementy diety. Oczywiście w pierwszej kolejności powinniśmy sięgać po te, które zostały skomponowane zgodnie z najnowszymi zaleceniami specjalistów. Z tego właśnie względu warto zwrócić uwagę na preparat Doppelherz aktiv Mama PREMIUM – jedyny skład zgodny z najnowszą rekomendacją Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego (PTG 2014), który kompleksowo zadba o zdrowie, dostarczając kompletu odpowiednio zbilansowanych substancji odżywczych.

Nie zapominajmy przy tym, że pomimo niewątpliwych zalet suplementacji w okresie prenatalnym i podczas laktacji, zaleca się, aby uzupełnianie diety było indywidualnie dostosowane do stanu zdrowia kobiety i jej nawyków żywieniowych oraz nadzorowane przez lekarza bądź dietetyka.

Odpowiednia suplementacja kwasu tłuszczowego DHA, kwasu foliowego, jodu, magnezu i innych witamin oraz minerałów może też znacznie poprawić samopoczucie – to właśnie ich niedobory często odpowiadają za obniżenie nastroju i mniejszą odporność na stres.

Odrębną kwestię stanowią składniki pomagające zapobiegać typowym dla okresu ciąży infekcjom. Jedną z najbardziej rozpowszechnionych jest nawracające zakażenie dróg moczowych. Również w tym przypadku, zamiast faszerować się antybiotykami i chemioterapeutykami, lepiej skorzystać z produktów na bazie bezpiecznych substancji roślinnych. Suplementy zawierające żurawinę amerykańską i mniszek lekarski pomogą wzmocnić odporność układu moczowego na drobnoustroje.

W razie wątpliwości przy wyborze suplementów nie wahajmy się skonsultować z lekarzem. Niezależnie jednak po jakie źródła witamin i mikroelementów sięgniemy, warto zrobić wszystko, aby nie dopuścić do powstania niedoborów, które w jakikolwiek sposób mogłyby zagrozić zdrowiu Twojemu lub Twojego maleństwa.