Już od pierwszych chwil rodzice mogą wspierać swoje dziecko w prawidłowym rozwoju, poprzez wykonywanie z nim ćwiczeń stymulujących. Wpływają one na harmonijny rozwój psycho-ruchowy dziecka, ułatwiają zdobywanie kolejnych umiejętności: siadania, raczkowania, a w końcu chodzenia.

Ruch niezwykle istotny
Od narodzin dziecko rozpoczyna swój dalszy, intensywny rozwój. Stopniowo poznaje wrażliwość swojego ciała poprzez gromadzenie doświadczeń, z czasem jego ruchy stają się coraz bardziej harmonijne.
Ruch jest niezmiernie istotny w prawidłowym rozwoju dziecka, zwiększa szansę na prawidłowy rozwój fizyczny malucha, ale również wpływa na inteligencję i całą sferę psychiczną, emocjonalną (sprawność językową, umiejętność rozpoznawania kolorów i dźwięków, koordynację wzrokowo-ruchową, umiejętność obserwacji, więź uczuciową, poczucie rytmu, poznawanie otoczenia, empatię). Przez pierwsze 2 miesiące życia dziecko nie potrzebuje zabawek. Głównym obiektem jego zainteresowań są rodzice.

Wiek dziecka, jego odczucia i umiejętności	Rodzaj zabaw adekwatnych do wieku	Efekty zabaw
1 miesiąc Pod koniec pierwszego miesiąca niemowlę potrafi zatrzymać wzrok na czyjejś twarzy	Zabawy stymulujące w pierwszych 4 tygodniach to przede wszystkim zabawy niewerbalne: nawiązuj kontаkt niewerbalny z dzieckiem poprzez wzrok, dotyk i dźwięki, np. patrz mu w oczy, przytulaj, reaguj na odgłosy, które wydaje. Weź dziecko na ręce i chodź z nim. Zatrzymaj się, spójrz mu w oczy, uśmiechnij się i potrzyj nosem o jego nos. Powtórz wszystko od początku.	Dotykanie, trzymanie i tulenie dziecka uspokaja je i kształtuje prawidłowo jego umysł.
2 miesięcy W drugim miesiącu dziecko ma dłuższe okresy czuwania i w tym czasie można pogłębiać z nim kontakt. Maluch uwielbia słuchać melodii z pozytywki. Reaguje na śmieszne miny.	Zabawa „kołyska” – rodzic trzyma na ręku leżącego malucha. Kołysze go lekko, śpiewając piosenki. Masaż niemowlęcia – masujemy całe ciało dziecka.	Dzieci głaskane, masowane i przytulane lepiej w przyszłości kontrolują emocje.
3 miesięcy W trzecim miesiącu życia dziecko uważnie obserwuje otoczenie. Śmieje się i grucha na widok rodziców, przygląda się uważnie dużym, kolorowym przedmiotom.	Umieść w łóżeczku dziecka bezpieczne lusterko. Delikatnie turlaj dziecko z plecków na bok i brzuszek. Zabawa w dmuchanie: dmuchaj delikatnie na rączki dziecka. W miarę dmuchania powiedz w sposób monotonny: „To są rączki dzidziusia.” i pocałuj obie rączki dziecka. Następnie dmuchaj po kolei na inne części ciała. Większość dzieci lubi, gdy delikatnie dmucha się na ich łokcie, paluszki, czoło, palce u nóg.	Zabawa w dmuchanie ma pomóc w uświadomieniu dziecku istnienia poszczególnych części jego ciała.
4 miesięcy W czwartym miesiącu niemowlę odkrywa swoje części ciała. Ciekawi je, co widzi, chwyta kolorowe zabawki.	Zabawa z grzechotką – włóż dziecku do jednej z rączek grzechotkę, potrząśnij nią, aż grzechotka wyda dźwięk. Przełóż teraz zabawkę do drugiej rączki dziecka i potrząśnij grzechotką. Po zabawie ucałuj obie rączki maluszka. Rowerek – połóż dziecko na podłodze i usiądź przed nim. Złap za jego nóżki i poruszaj nimi jakby niemowlę jechało rowerkiem. Pełzanie – połóż dziecko na brzuchu i naciskaj delikatnie podeszwy jego stóp, co zachęci dziecko do pełzania.	Zabawa ta wyrabia zdolności ruchowe i kształtuje koordynację wzrokowo-ruchową. Usprawnia to motorykę, przygotowuje do pełnego pełzania, a w konsekwencji do raczkowania, wzmacnia mięśnie.
5 miesięcy W piątym miesiącu maluch sprawnie chwyta przedmioty, bawi się swoimi stópkami i rączkami.	Zabawa „śliczne światełko” – użyj latarki z kolorowymi celofanami. Poruszaj latarką po pokoju, dziecko będzie śledzić kolorowe zajączki. Roztańczone skarpetki – załóż dziecku na stopy kolorowe skarpety (najlepiej za duże).	Obserwowanie poruszających się przedmiotów zwiększa ilość połączeń neuronów między siatkówką oka a partiami mózgu odpowiedzialnymi za zmysł wzroku, kształtuje to koordynację wzrokowo-ruchową.
6 miesięcy Półroczny maluch chętnie bada świat, również leżąc na brzuchu.	Zabawa w chwytanie – połóż dziecko na brzuchu, ułóż przed nim kolorowe zabawki. Zachęcaj je, by chwytało przedmioty, gdy się uda chwal za każdym. Nauka części ciała – kładziemy malucha na swoich kolanach, na plecach. Dotykając swoim palcem części ciała malca, mówimy: „ to jest prawe oczko, to lewe oczko, to prawa nóżka, to lewa nóżka, to brzuszek” itp.	Nauka części ciała, ćwiczenie dużych grup ciała.
7 miesięcy W siódmym miesiącu życia dziecko pełza, gaworzy.	Zabawa „Bum-bum” – daj dziecku drewnianą łyżkę i zachęcaj do uderzania w podłogę. Rodzic może śpiewać ulubione piosenki dziecka.	Ćwicząc małe grupy mięśniowe stymulujemy rozwój mózgu.
8 miesięcy W ósmym miesiącu dziecko ma już dość sprawne paluszki, chwyta nimi to, co widzi. Poznaje różne kształty i faktury, próbuje raczkować.	Do metalowej puszki włóż kilka guzików. Zaklej pokrywkę taśmą, tak aby dziecko nie mogło jej otworzyć i żeby było bezpiecznie. Potrząsaj grzechotką, potem daj ją dziecku, niech potrząsa. Ty w tym czasie śpiewaj ulubione piosenki dziecka. Do zabawy można użyć plastikową butelkę, kamyki, muszelki.	Kształtuje to zmysł słuchu, kształcą się predyspozycje do nauki gry na instrumentach.
9 miesięcy W dziewiątym miesiącu zaczyna samodzielnie siadać.Chętnie przygląda się wszystkiemu, uwielbia przyglądać się sobie w lustrze.	Zabawa z pieluszką – przykryj dziecku buzię pieluszką. Zapytaj „Gdzie jest Maja?” i udawaj, że jej szukasz. Po chwili maluch z radością zdejmie z siebie pieluszkę. Zawołaj wtedy: „A kuku tu jesteś!”. Jeśli nie potrafi samo zdjąć pieluszki, pomóż mu to zrobić.	Zabawa ta uczy, że obiekty, które „znikają” wracają. Silna, zapewniająca bezpieczeństwo więź z rodzicem, pomaga znosić codzienne stresy.
10 miesięcy Dziesięciomiesięczne dziecko porusza się pełzając lub raczkując. Uwielbia zabawy z turlaniem przedmiotów.	Quiz – dziecko chociaż nie potrafi mówić, dużo rozumie. Rodzic zadaje pytanie „Gdzie jest Twój miś? Gdzie jest mama? Gdzie auto?” itp. Namawiaj dziecko do wskazywania paluszkiem.	Zabawy z dziećmi przygotowują je na skomplikowane relacje międzyludzkie.
11 miesięcy W 11-tym miesiącu dziecko uczy się stawiać pierwsze kroki, ćwiczy chodzenie bokiem przy meblach. Niepewnie kuca, chętnie naśladuje otoczenie.	Zabawa w naśladowanie – wybieraj proste przykłady np.: „Jak szczeka piesek?”. Powiedz „hau” i zachęć dziecko do powtórzenia itp.	Mówienie do dziecka przyśpiesza naukę niezbędnego słownictwa.
12 miesięcy Roczny maluch jest w nieustannym ruchu, wszystko go ciekawi. Uwielbia bawić się dużymi przedmiotami np. balonem, garnkiem, butelką, gumowymi piłeczkami. Chętnie naśladuje innych.	Rób to co ja – poproś dziecko, aby naśladowało ciebie, jeśli nie potrafi pomóż mu, np. rób duże kroki, rób małe kroczki, wyciągnij jedną rączkę, podnieś piłeczkę, rzuć woreczek itp. Jeśli dziecko nie potrafi chodzić poproś, aby raczkowało lub pełzało. Pamiętaj, najpierw Ty musisz pokazać ruch dziecku.	Przez to ćwiczenie rozwijamy duże grupy mięśniowe i kształtujemy motorykę.

Badania wykazują, że pozytywne doznania zmysłowe i interakcje z dorosłymi wspomagają dziecięce zdolności kognitywne.
***
Tekst: Agnieszka Świątek, Fizjoterapeuta i pedagog, specjalista rehabilitacji dziecięcej, instruktor gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej i trener masażu Shantala, Pro-Gym, www.pro-gym.pl