Już jesteś po porodzie. Myślisz sobie – uff, nareszcie mam to za sobą! Ale teraz przed Tobą kolejne wyzwanie. Opieka nad Twoim maleństwem. Musisz wiedzieć jak powinno się prawidłowo pielęgnować skórę, spojówki oczu, no i oczywiście pępek.

Pępowina
Jest to cieniutki sznureczek, przez który w życiu wewnątrzmacicznym Twojego dziecka dostarczany jest tlen i wszystkie substancje odżywcze potrzebne do jego prawidłowego wzrostu i rozwoju, a usuwany jest dwutlenek węgla i zbędne produkty przemiany materii. Po przyjściu na świat dziecka, gdy przytulasz je ułożone na Twoim brzuchu, pępowina tętni jeszcze przez chwilę. Potem tętnienie, czyli dostawa i odbiór produktów przemiany materii się kończy, a pępowina staje się wiotka. Wówczas, zakładany jest w odległości 2,5 cm – 3 cm zaciskający pępowinę klem. Pępowina jest przecinana. Przecina pępowinę położna lub obecny przy porodzie ojciec Twojego dziecka. Od tej chwili dziecko musi sobie radzić samo. A co z pępowiną dzieje się dalej? Staje się niepotrzebna.
Powstały kikut pępowinowy powinien się wysuszyć. Aby suszenie pępka przebiegało prawidłowo potrzebny jest dostęp powietrza. Dlatego w tym czasie powinno się używać specjalnych pieluszek z wykrojonym miejscem na pępek lub podwijać brzeg pieluszki. Przed wyjściem do domu, czyli po około 48 godzinach od porodu klem jest zdejmowany. W każdej szkole rodzenia i podczas pobytu w oddziale noworodkowym mamy i ojcowie uczą się prawidłowej pielęgnacji kikuta pępowinowego.

W Polsce obecnie obowiązuje tzw. sucha pielęgnacja pępka
Jak ona wygląda? Jest bardzo prosta! Najczęściej dwa razy na dobę należy kikut i okolicę około pępkową umyć wodą z mydłem, a następnie wysuszyć. Nie powinno się zapominać o jego delikatnym podciąganiu do góry, aby dokładnie przemyć zachyłek skórny wokół jego podstawy. Do osuszania najlepiej używać jałowych gazików. Kiedy kikut odpada?

Prawidłowo pielęgnowany kikut odpada
pomiędzy 4 dniem a 6 tygodniem po porodzie. Czas jego odpadnięcia przede wszystkim jest uzależniony od grubości pępowiny i oczywiście prawidłowej pielęgnacji. W pierwszych dniach po porodzie może pojawić się niewielkie podkrwawianie z kikuta, które na ogół nie jest problemem. Może rozwijać się zapalenie okołopępkowe, które jest groźne dla zdrowia i życia dziecka. Taki stan może wymagać, w zależności od zaawansowania stanu zapalnego, używania miejscowych środków odkażających np. dostępnego bez recepty Octeniseptu lub stosowania antybiotyków miejscowo i/lub ogólnie (dożylnie) w warunkach oddziału patologii noworodka. Powstająca czasem po odpadnięciu kikuta pępowiny, przepuklina pępkowa, wiąże się z niecałkowitym zamknięciem rozstępu pomiędzy powłokami mięśni brzucha. Nie jest to bolesne i nie wymaga najczęściej jakiegoś specjalnego postępowania. Pomocne może okazać się układanie na brzuszku, wyciszanie dziecka. W miarę jak maluch rośnie i wzmacniają się mięśnie brzucha przepuklina się zamyka.

Jeśli zauważysz, że skóra wokół pępka jest zaczerwieniona, obrzęknięta, czy też pojawiła się brzydko pachnąca treść ropna, powinnaś jak najszybciej zgłosić się do lekarza rodzinnego lub skontaktować ze swoją położną.
***
Tekst: Bożena Florczyk, Pediatra Neonatolog Międzynarodowy Konsultant Laktacyjny, Ordynator Oddziału Noworodków i Wcześniaków z Pododdziałem Patologii Noworodka i OION Szpitala Wojewódzkiego w Łomży. Założycielka szkoły rodzenia Bona Familia. www.bonafamilia.ovh.org