Ciąża jest szczególnym stanem w życiu każdej kobiety, w czasie którego należy wyjątkowo dbać o swoje zdrowie. Ogólna kondycja organizmu zależy w dużej mierze od zdrowia jamy ustnej. Kobiety w ciąży, jak w żadnym innym okresie swojego życia, potrzebują planowej i troskliwej opieki dentystycznej.

Leczenie stomatologiczne w czasie ciąży
Pierwszą wizytę z wykonaniem zdjęcia radiologicznego warto wykonać jeszcze przed zajściem w ciążę. Przyszłym mamom ze względu na niekorzystny wpływ promieniowania radiologicznego na płód nie wykonuje się bowiem zdjęć rtg. Nie wolno jednak zapominać o regularnych wizytach w gabinecie dentystycznym również w trakcie szczególnych 9 miesięcy.

Dla kobiet ciężarnych ważne jest systematyczne kontrolowanie stanu jamy ustnej przede wszystkim dlatego, by uniknąć sytuacji, w których mogą pojawić się ostre stany zapalne. Terminarz zabiegów stomatologicznych u mamy z brzuszkiem uzależniony jest od jej stanu ogólnego oraz od trymestru ciąży. Optymalnym okresem do przeprowadzenia leczenia stomatologicznego jest II trymestr tj. 4-6 miesiąc ciąży. Wbrew powszechnym opiniom nie ma powodu, by leczenie ubytków pozostawić na czas po urodzeniu dziecka. Wręcz przeciwnie – leczenie warto zakończyć wcześniej, ponieważ potem młoda mama może nie mieć na to po prostu czasu.

Ciąża nie jest przeciwwskazaniem do leczenia kanałowego. Niegdyś często decydowano o ekstrakcji zęba, który mógł być z powodzeniem leczony endodontycznie. Takie postępowanie utwierdziło kobiety w przekonaniu, że utrata zębów w ciąży jest nieodzowna, a przyświeca temu zasada „jedno dziecko – jeden ząb”. Tymczasem obecnie do leczenia kanałowego wykorzystuje się endometr – całkowicie bezpieczne urządzenie precyzyjnie mierzące długość kanałów korzeniowych. Kanały można wypełnić ostatecznie (zgodnie z ogólnie przyjętymi zasadami leczenia endodontycznego) lub tymczasowo, a wypełnienie ostateczne odroczyć do rozwiązania i dokonać kontroli radiologicznej.

Każdy zabieg chirurgiczny u kobiety ciężarnej powinien być podjęty z rozwagą, po skrupulatnym ustaleniu wskazań lekarskich. W przypadku konieczności jego wykonania najkorzystniejszy jest II trymestr ciąży niepowikłanej. Znieczulenie ogólne jest przeciwskazane u kobiet ciężarnych, u których dany zabieg można wykonać w znieczuleniu miejscowym. Lekarz powinien dobrać bezpieczny środek znieczulenia miejscowego, co zapewni przyszłej mamie komfort psychiczny.

Zmiany hormonalne związane z ciążą mogą prowadzić do zaostrzenia stanu zapalnego dziąseł i przyzębia. Pierwsze objawy to obrzęk i zaczerwienienie dziąseł oraz zwiększona skłonność do krwawień. Przyszłe mamy, które dbają perfekcyjnie o mycie zębów (przestrzeni międzyzębowych) i pozostają pod profesjonalną opieką periodontologiczną lekarza stomatologa, mogą uchronić się przed takimi stanami. Badania naukowe dowodzą, że u przyszłych mam, które cierpią na zapalenie przyzębia i dziąseł, obserwuje się kilkukrotnie wyższe ryzyko porodu przedwczesnego lub urodzenia dziecka z niską wagą urodzeniową.

Profilaktyka przede wszystkim
Opieka stomatologiczna nad kobietą w ciąży to nie tylko leczenie, ale przede wszystkim profilaktyka. W profilaktyce domowej bardzo ważne jest prawidłowe szczotkowanie zębów co najmniej 2 razy dziennie oraz stosowanie dodatkowych przyborów do oczyszczania przestrzeni międzyzębowych. Zaniedbania higieny jamy ustnej, nasilone łaknienie i częste podjadanie pokarmów wysokowęglowodanowych może prowadzić do nasilenia zmian próchnicowych w ciąży. Jest to również związane z kwaśnym odczynem śliny oraz uszkodzeniami szkliwa w wyniku wymiotów ciążowych. Nie zaleca się mycia zębów szczoteczką bezpośrednio po wymiotach, gdyż nasila to uszkodzenie szkliwa. Wskazane jest natomiast płukanie jamy ustnej płynem do higieny jamy ustnej z fluorem. Profilaktyka profesjonalna to usuwanie złogów nazębnych, zabiegi lakowania i lakierowania zębów, wraz z indywidualnym instruktażem higieny jamy ustnej.

W trosce o ząbki maluszka
Przyszła mama powinna stosować zbilansowaną dietę bogatą w wapń, unikać częstego sięgania po słodycze, jeść często, ale w małych porcjach. Dieta powinna zawierać dużo świeżych warzyw i owoców. Zęby płodu zaczynają się rozwijać w trzecim miesiącu ciąży, więc im bardziej będzie zdrowa dieta, tym większe prawdopodobieństwo, że zęby i dziąsła dziecka będą zdrowe.

Próchnica jest chorobą zakaźną wywołaną przez bakterie próchniczotwórcze. Zły stan zdrowia jamy ustnej rodziców zwiększa ryzyko jej wystąpienia u dziecka we wczesnych latach życia. Zakażenie może wystąpić np. poprzez oblizywanie smoczka, łyżeczki, dlatego starajmy się unikać tego typu zachowań. Aby zwiększyć szanse dziecka na uniknięcie próchnicy, zęby powinni wyleczyć wszyscy domownicy. Najlepiej uczynić to jeszcze przed urodzeniem malucha.

Wbrew powszechnym opiniom nie ma powodu, by leczenie ubytków pozostawić na czas po urodzeniu dziecka.

Warto dbać o jamę ustną!
Badania naukowe dowodzą, że u przyszłych mam, które cierpią na zapalenie przyzębia i dziąseł, obserwuje się kilkukrotnie wyższe ryzyko porodu przedwczesnego lub urodzenia dziecka z niską wagą urodzeniową.
***
Tekst: dr Agata Cebulak, specjalista II stopnia w dziedzinie periodontologii w Klinice Stomatologicznej Pro-Familia przy Szpitalu Specjalistycznym Pro-Familia w Rzeszowie, www.stomatologia.pro-familia.pl